Politie mag nieuwe berichten op in beslag genomen telefoons lezen

De politie mag in de toekomst berichten lezen die nog binnenstromen op mobiele telefoons of computers nadat die al in beslag zijn genomen. Dat mag tot drie dagen na de inbeslagname van de telefoon of een ander apparaat van een verdachte. Dat staat in het wetsvoorstel voor een nieuw Wetboek van Strafvordering - waarin de regels voor opsporing, vervolging en berechting staan - dat dinsdag naar de Tweede Kamer is gestuurd.

Het is een van de vele vernieuwingen in de opsporingsbevoegdheden van de politie, die in het nieuwe wetboek zijn opgenomen. In het huidige wetboek uit 1926, dat aan vervanging toe is, staat dat de politie alleen de informatie mag gebruiken die in de telefoon is opgeslagen tot het moment van inbeslagname.

Met de nieuwe wet mag de politie ook clouddiensten van een verdachte gaan doorzoeken vanaf het politiebureau. Dat is iets wat nu nog alleen mag tijdens een fysieke huiszoeking, maar op een politiebureau veel praktischer is omdat tegenwoordig veel informatie niet op het apparaat zelf staat, maar in de cloud.

Met het nieuwe Wetboek van Strafvordering krijgen slachtoffers en verdachten meer rechten. Verdachten krijgen bijvoorbeeld meer recht op informatie en gefinancierde rechtsbijstand op momenten dat ze nog niet in voorarrest zitten.

Het nieuwe wetboek betekent ook het einde van de zogeheten pro-formazittingen, waar elke drie maanden het voorarrest van verdachten wordt getoetst en besluiten worden genomen over bijvoorbeeld onderzoekswensen. Dit worden openbare zittingen van de raadkamer die elke negentig dagen bijeenkomt. De verdediging en het Openbaar Ministerie hoeven niet meer te wachten op de pro-formazitting, maar ze kunnen te allen tijde zaken doen met de rechter-commissaris. Dat moet de procesgang versnellen.

Het is de bedoeling dat het nieuwe wetboek in 2026 in gebruik wordt genomen. Dat hangt vooral af van de behandeling in de Tweede en Eerste Kamer. Dat wordt een hele kluif: het wetsvoorstel telt ruim vijftig pagina's en de toelichting erop 1200 bladzijden. De invoering wordt al wel voorbereid zodat die kan beginnen zodra de wet is aangenomen. Tienduizenden medewerkers van de politie, justitie, advocaten en rechters moeten dan worden bijgeschoold. Voor de hele operatie is 450 miljoen euro uitgetrokken. Het kabinet ging vorige week akkoord met het voorstel.