PvdA euforisch na verrassende overwinning

De PvdA is de verrassende winnaar van de verkiezingen voor het Europees Parlement. De sociaaldemocraten blijven de VVD en het CDA voor. Forum voor Democratie haalt in de exitpoll van Ipsos in opdracht van de NOS drie zetels. De PVV, D66 en SP verliezen flink in de prognose.

De overwinning is een flinke steun in de rug voor PvdA-lijsttrekker Frans Timmermans. Hij hoopt de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie te worden. Partijleider Lodewijk Asscher van de PvdA spreekt van een "bizarre comeback". De sociaaldemocraten leden de afgelopen jaren flinke nederlagen bij verkiezingen.

De PvdA ging van 9,4 procent van de stemmen in 2014 naar 18,1 procent. In het Europees Parlement gaat ze van drie naar vijf zetels. De VVD wint een zetel waarmee er vier liberalen naar Brussel gaan. Premier Mark Rutte had naar eigen zeggen de winst van de PvdA niet zien aankomen. Hij is blij dat de kiezer in ieder geval een duidelijke voorkeur heeft uitgesproken voor partijen die met Nederland in de Europese Unie willen blijven.

Een andere winnaar is Forum voor Democratie. Die partij gaat vanuit het niets naar drie zetels al stond ze in de peilingen steeds hoger. De partij werd bij de Provinciale Statenverkiezingen in maart nog in een keer de grootste partij. Voorman Thierry Baudet is "heel tevreden en heel enthousiast". Ook GroenLinks wint en gaat van twee naar drie zetels.

Het CDA verliest licht, maar blijft volgens de prognose met vier zetels vertegenwoordigd in het Europees Parlement. Dat is een verlies van een zetel.

Grote verliezers zijn de PVV, SP en D66. De anti-EU-partij van Geert Wilders gaat terug van vier naar een zetel. De SP halveert en houdt een zetel over. Rob Jetten van D66 sprak van een "enorme teleurstelling". Hij houdt twee van de vier zetels over. De Partij voor de Dieren verliest haar zetel, terwijl 50PLUS voor het eerst met een zetel in Brussel komt. De combinatie SGP/ChristenUnie houdt haar twee zetels. DENK haalt in de peiling geen zetel.

De opkomst is de hoogste in dertig jaar. Volgens een peiling van Ipsos is 41,2 procent van de kiesgerechtigden naar de stembus gegaan om 26 Nederlandse afgevaardigden voor het 751 zetels tellend Europees Parlement te kiezen. In 2014 was dat 37,3 procent.

Nederland en Groot-Brittannië waren donderdag de enige landen die naar de stembus gingen. De andere EU-lidstaten volgen de komende dagen. Zondag om 23.00 uur wordt de definitieve uitslag bekend.