Raad van Europa: mensenrechten in het geding in Ter Apel

De mensenrechten van asielzoekers zijn in het geding in de opvang in Ter Apel, waarschuwt de Raad van Europa. Asielzoekers lijken er een onmenselijke of vernederende behandeling te krijgen, zegt de mensenrechtencommissaris van de verdragsorganisatie.

Mensenrechtencommissaris Dunja Mijatovic heeft Nederland in een brief aangesproken op de beroerde omstandigheden in met name het Groningse aanmeldcentrum. Ze maant staatssecretaris Eric van der Burg daarin dringend "alle noodzakelijke maatregelen te nemen om de rechten van de betrokkenen te beschermen".

Niet alleen in Ter Apel maar ook in andere opvangcentra moeten asielzoekers veel langer verblijven dan de voorzieningen toelaten, constateert Mijatovic. Dat ook kwetsbare mensen daartoe zijn veroordeeld baart haar in het bijzonder zorgen. Ze wijst op de dood van een baby vorige week in een noodopvangruimte. Ook vraagt ze zich af waarom Nederland Oekraïense vluchtelingen zoveel beter behandelt dan andere nieuwkomers.

Bij de plannen van het kabinet om de crisis te bezweren plaatst de mensenrechtencommissaris vraagtekens. Ze betwijfelt of die soelaas bieden. En ze beklemtoont dat Nederland met bijvoorbeeld de omstreden opschorting van gezinshereniging niet internationale afspraken mag schenden.

Nederland had kunnen voorkomen dat het zo misging, stelt de commissaris verder. Ze heeft zelf toen er tijdelijk minder asielzoekers naar Nederland kwamen meermaals gewaarschuwd dat de opvang beter niet drastisch kon worden afgebouwd.

Ook zou het kabinet beter een andere toon aanslaan. Door vooral te hameren op het afschrikken en terugsturen van asielzoekers ondermijnt het op den duur het draagvlak voor asielopvang, waarschuwt Mijatovic.

Staatssecretaris Van der Burg zet in een antwoordbrief al zijn maatregelen en plannen nog eens op een rijtje, maar tekent aan dat Nederland het niet alleen kan. "Oplossingen op Europees niveau zijn ook nodig." Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) wil niet op de waarschuwing van de Raad van Europa reageren. "Dat is aan het kabinet", aldus een woordvoerder.

De Raad van Europa, een verdragsorganisatie van een kleine vijftig landen, bewaakt de mensenrechten en de democratie in Europa. Lidstaten beloven zich aan onder meer het mensenrechtenverdrag te houden en uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg te volgen. De raad staat los van de Europese Unie.