Raad van State tegen preventief opnemen gesprekken gedetineerden

De Raad van State kraakt wetswijzigingen van VVD en BBB om vertrouwelijke gesprekken van advocaten met gedetineerden in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) en in de Afdeling Intensief Toezicht (AIT) preventief op te nemen. Beide amendementen zijn volgens de adviseur van de regering "onverenigbaar" met de Grondwet, het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en het Unierecht.

In de EBI en AIT verblijven de zwaarste criminelen die extra toezicht nodig hebben. Demissionair minister Franc Weerwind (Rechtsbescherming) wil het regime in beide instellingen strenger maken. Hij wil visueel toezicht zonder geluid toestaan op het contact tussen raadsman en cliënt. Weerwind wil zo voorkomen dat ze stiekem informatie uitwisselen zoals Ridouan Taghi deed met zijn neef die ook zijn advocaat was. Maar dit wetsvoorstel ging VVD en BBB niet ver genoeg.

Daarom kwam Lilian Helder (BBB) met een wetswijziging om het contact tussen raadsman en alle gedetineerden in EBI en AIT op te nemen en te filmen. Met het amendement van VVD'er Ulysse Ellian krijgt de minister meer mogelijkheden om gesprekken van bepaalde gevangenen met hun advocaat op te nemen in audio. Beide amendementen kregen in maart de steun van een meerderheid van de Tweede Kamer.

Minister Weerwind oordeelde dat de amendementen in strijd waren met de Grondwet en vroeg daarop de Raad van State om advies. Die vindt beide wijzigingen "een verregaande beperking van het recht op vertrouwelijke communicatie met een advocaat. Dat recht behoort tot de kern van het recht op een eerlijk proces en is in een democratische rechtsstaat van groot belang."

De vertrouwelijke communicatie mag alleen in "uitzonderlijke omstandigheden" en in individuele gevallen worden beperkt, oordeelt de Raad van State. Die zegt ook dat het "zeer de vraag" is of de huidige regelgeving van afluisteren van vertrouwelijke gesprekken nog wel uitgebreid kan worden.

De Nederlandse orde van advocaten (NOvA) laat weten niet verrast te zijn door het oordeel van de raad. "Gesprekken tussen cliënt en advocaat moeten te allen tijde vertrouwelijk zijn, want alleen dan is er sprake van een eerlijke rechtsgang", aldus NOvA, die zich ook keert tegen het voorstel van de minister om alleen visueel toezicht toe te staan.