Raad van State: verruiming inlichtingenwet moet beter

Inlichtingendiensten MIVD en AIVD mogen onder een tijdelijke wet die in de maak is te lang gegevens van onschuldige burgers bewaren, vindt de Raad van State. De belangrijke adviseur van het kabinet vindt dat het wetsvoorstel daarom moet worden aangepast voordat het wordt behandeld in de Tweede Kamer. Hierin moeten strengere eisen worden gesteld als de diensten gegevens langer willen vasthouden en dient tevens te worden opgeschreven hoe lang gegevens maximaal mogen worden bewaard.

Het kabinet wil de bevoegdheden van de inlichtingendiensten verruimen om zich beter te kunnen weren tegen landen als China en Rusland, die een offensief cyberprogramma hebben. De Raad stelt vast dat de wetswijziging niet alleen gaat over gegevens die worden onderschept van zulke landen, maar ook van onschuldige burgers. Vooral vanwege dat laatste moeten volgens de regeringsadviseur strenge eisen worden gesteld.

De nieuwe wet gaat over zogeheten 'bulkdata', oftewel grote hoeveelheden gegevens van burgers en organisaties. Daar zit veel informatie tussen van mensen naar wie geen onderzoek loopt en waarschijnlijk ook nooit onderzoek naar zal lopen. In de huidige versie van de wet moet na anderhalf jaar worden beoordeeld of zulke gegevens nog relevant zijn. Zo niet, dan moeten de bulkdata worden verwijderd.

De nieuwe wet geeft de verantwoordelijke ministers de mogelijkheid om de bewaartermijn jaarlijks te verlengen. Dat is minister Hanke Bruins Slot (Binnenlandse Zaken) voor de AIVD en haar ambtsgenoot Kajsa Ollongren (Defensie) voor de MIVD. De inlichtingendiensten zeggen dat ze nu vaak gegevens moeten verwijderen die later toch van waarde blijken. Dat probleem hopen de ministers hiermee op te lossen.

De regeringsadviseur vindt echter dat duidelijker in de wet moet staan onder welke voorwaarden het is toegestaan gegevens langer te bewaren. "Ook moet duidelijk zijn dat de inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van de burger eindig is", zo luidt het advies. Daarom moet het volgens de Raad duidelijk op papier staan hoe lang de gegevens maximaal mogen worden bewaard. Eventueel kan nog in de wet worden opgenomen dat hier in uitzonderingsgevallen van mag worden afgeweken, schrijven de adviseurs.