Rapporteur: woningnood door slecht beleid, niet door vluchteling

Nederland heeft een huisvestingscrisis, maar die is de schuld van de overheid die huisvesting niet beschermt. Het is niet te wijten aan asielzoekers. Dat heeft Balakrishnan Rajagopal, speciaal rapporteur van de Verenigde Naties voor geschikte huisvesting, donderdag gezegd aan het einde van zijn bezoek aan Nederland.

"Te vaak worden migranten en buitenlanders als de schuldigen aangewezen. Ik wil hier duidelijk zeggen: de huisvestingscrisis is geen migratiecrisis. Het is een crisis die voortkomt uit een reeks slechte beleidskeuzes", verklaarde Rajagopal. "Er is geen bewijs dat de huisvestingscrisis wordt veroorzaakt door migranten. Het is juist andersom, migranten hebben last van het gebrek aan woningen."

Dat asielzoekerscentra en het aanmeldcentrum overvol zijn, komt volgens Rajagopal ook door de overheid. Die heeft "aangestuurd op lage capaciteit". Bovendien zijn er achterstanden bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst en zijn gemeenten terughoudend om te helpen. De tijdelijke locaties die er zijn, "zijn overbevolkt, de hygiënische toestand laat er te wensen over, mensen krijgen maar moeilijk toegang tot medische voorzieningen, raken vervreemd van de samenleving, enzovoort".

Rajagopal hekelt het beleid om huisvesting over te laten aan commerciële bedrijven. "Men geloofde dat huisvesting zo goed geregeld was dat een vorige minister het unieke besluit nam om het tot dan toe bestaande ministerie van Volksgezondheid en Ruimtelijke Ordening te sluiten, als teken dat het niet langer nodig was. Echter, de markt zorgt natuurlijk voor zijn eigen belang en maakt zich niet druk over het recht op adequate huisvesting." Rajagopal wil dat het recht op een goede woning wordt opgenomen in de grondwet.

Rajagopal prijst het Nederlandse stelsel van sociale huisvesting als in zijn ogen "uniek cultureel erfgoed". Maar als zulke huurwoningen gesloopt worden, worden inwoners niet goed op de hoogte gebracht en hebben ze geen enkele invloed op beslissingen, zegt hij. "Jullie hadden het goed opgebouwd, maar toen ging het de verkeerde kant op. Dat moet teruggedraaid worden."

Ook arbeidsmigranten worden volgens hem slecht ondergebracht, mede door "verschrikkelijke arbeidscontracten". Woonwagenbewoners, Groningse aardbevingsgedupeerden en studenten zijn ook de dupe van de Nederlandse overheid, stelt de rapporteur.

Ook de omgang met daklozen is een probleem. Rajagopal: "Ik begrijp niet waarom er een onderscheid is tussen mensen met geestelijke problemen, die hulp krijgen, en mensen die zichzelf moeten zien te redden, de 'economisch daklozen'. Als mensen lang op straat wonen, worden ze na verloop van tijd minder zelfredzaam." Hij betwijfelt of Nederland überhaupt wel zicht heeft op het aantal daklozen.