Rechtbank: kabinet mag opvang drie derdelanders niet stopzetten

Het demissionaire kabinet mag de opvang van drie zogeheten derdelanders die vanuit Oekraïne naar Nederland zijn gevlucht niet zomaar beëindigen vanaf 4 september. Dat oordeelt de rechtbank Den Haag in drie rechtszaken die waren aangespannen door twee derdelanders met de Indiase en een met de Marokkaanse nationaliteit. Volgens de rechtbank heeft het kabinet "geen bevoegdheid" om de tijdelijke bescherming van de drie derdelanders te beëindigen. De zitting had plaats in Roermond.

Volgens de rechtbank mag het kabinet de opvangregeling voor de derdelanders uit India en Marokko pas stopzetten als de Raad van de Europese Unie dat heeft besloten of als "de maximale duur van de tijdelijke bescherming is bereikt".

Het kabinet mag dat dus niet op eigen houtje doen, legt een woordvoerder van de rechtbank uit. "Het verweer van de staatssecretaris was: ik heb de bevoegdheid om extra groepen in de opvangregeling onder te brengen, zoals de derdelanders, dus dan heb ik ook de bevoegdheid om die groepen daar weer uit te halen. Maar de rechtbank oordeelt: als die mensen eenmaal onder de tijdelijke bescherming vallen, dan bepaalt die regeling en alles wat daarin is opgenomen wanneer die wordt beëindigd."

De ministers in de Raad van de EU hebben de tijdelijke beschermingsregeling voor vluchtelingen uit Oekraïne in maart 2022 ingevoerd. De regeling geldt vooralsnog tot 4 maart 2024. Begin februari maakte het kabinet bekend dat derdelanders in Nederland er vanaf 4 september dit jaar niet meer onder vallen.

Om te toetsen of dat juridisch wel mag, zijn onder meer de Raad voor Rechtsbijstand en VluchtelingenWerk twaalf proefprocessen gestart. De drie zaken van de derdelanders uit India en Marokko zijn onderdeel van die pilot. In de eerste 'proefzaak' van een derdelander uit Tanzania oordeelde de rechtbank in Rotterdam juist dat het kabinet wel bevoegd is om diens opvangregeling te beëindigen.

Derdelanders zijn mensen die uit Oekraïne zijn gevlucht na de Russische inval. Ze hadden een andere nationaliteit en studeerden of werkten in Oekraïne. De derdelanders kregen in Nederland eerst dezelfde bescherming als vluchtelingen met de Oekraïense nationaliteit, maar het kabinet wil die regeling vanaf 4 september beëindigen. Een aantal derdelanders is tegen dat besluit in beroep gegaan.