Rechtbank wijst eisen Nigeriaanse weduwen tegen Shell af

De Nigeriaanse weduwen die Shell medeverantwoordelijk houden voor de dood van hun echtgenoten in 1995, hebben volgens de rechter geen sluitend bewijs geleverd voor hun beschuldigingen. De rechtbank in Den Haag oordeelt dat niet is bewezen dat Shell destijds betrokken was bij het omkopen van getuigen.

Verklaringen die getuigen tijdens de zaak hebben afgelegd over omkoping berusten "voor een groot deel op aannames en interpretaties", oordeelt de rechtbank. Die zijn "onvoldoende concreet om te constateren dat het geld echt afkomstig was" van de Nigeriaanse tak van Shell.

Vier weduwen hadden Shell aangeklaagd. Zij stellen dat het olie- en gasbedrijf diverse Nigerianen heeft omgekocht om valse getuigenissen af te leggen. Mede op basis van die getuigenissen werden volgens hen de zogenoemde Ogoni Negen veroordeeld en geëxecuteerd. De negen waren activisten die in de jaren 90 protesteerden tegen de vervuilende oliewinning in de Nigerdelta. Ze kregen de schuld van de moord op vier lokale leiders, een jaar eerder, en werden opgehangen. Internationaal werd de zaak tegen de activisten als schijnproces beschouwd.

De rechter die het vonnis uitsprak, benadrukte dat de rechtbank zich "bewust is van het schokkende en tragische karakter" van de gebeurtenissen. "Het verdriet en verlies van de eiseressen staat niet ter discussie."

"Voor mij is het belangrijkste dat ik mijn verhaal heb kunnen vertellen", reageerde Esther Kiobel, die voor de uitspraak naar Den Haag was gekomen. "Mensen van over de hele wereld weten nu wat Shell doet, ze kunnen daar hun eigen oordeel over vellen. Ik ben strijdbaar", zei ze. "De ergste dag van mijn leven was toen mijn man overleed. Ik heb zo veel gehuild, maar nu wil ik niet meer huilen, want dan ben ik zwak. En ik wil het gevecht voortzetten."

Of dat in de vorm van een hoger beroep zal gebeuren, moeten de eisers en hun advocaten nog beslissen. "Daar gaan we rustig voor zitten", zegt advocaat Channa Samkalden. Dat de rechtbank de eisen heeft afgewezen, kwam voor haar niet als een grote verrassing. In een tussenvonnis had de rechter al bepaald dat de eisers specifiek bewijs moesten leveren voor de vermeende omkoping door Shell. "Als je eenmaal voor die afslag kiest, is deze uitkomst niet heel verrassend. Het is heel moeilijk om zoiets na 25 jaar aan te tonen op basis van getuigenissen." Samkalden vindt dat haar team wel heeft aangetoond "hoe innig de relatie was tussen Shell en de Nigeriaanse overheid". De rechtbank is daar volgens haar "best makkelijk overheen gestapt".

Shell laat namens het Nigeriaanse dochterbedrijf weten dat de uitspraak "niets afdoet aan het tragische karakter van de gebeurtenissen in 1995". Verder ziet het bedrijf in de uitspraak de bevestiging dat er "geen basis is voor de vorderingen tegen ons".