Rechter draait concentratie kinderhartchirurgie terug

De operaties aan aangeboren hartafwijkingen bij kinderen worden voorlopig niet geconcentreerd in Rotterdam en Groningen. De rechtbank in Utrecht heeft het besluit daarover van het ministerie van Volksgezondheid donderdag teruggedraaid. De universitaire ziekenhuizen van Leiden, Amsterdam en Utrecht hadden het besluit aangevochten. Zij dreigden de operaties kwijt te raken.

Ernst Kuipers, inmiddels vertrokken als zorgminister en in het verleden baas van het Erasmus MC, had vorig jaar besloten dat alleen Rotterdam en Groningen de operaties nog konden uitvoeren. Zijn voorganger Hugo de Jonge wilde de ingrepen juist concentreren in Rotterdam en Utrecht, tot woede van onder meer de noordelijke provincies.

Volgens het ministerie zou het beter zijn om de operaties te concentreren. Elk centrum zou dan ongeveer zestig operaties per jaar uitvoeren bij pasgeboren baby's. Als het aantal operaties stijgt, gaat ook het niveau omhoog, is de uitleg. De eisende ziekenhuizen zeggen dat het aantal van zestig nergens op gebaseerd is, en dat de minister daarmee ook niet heeft aangetoond waarom er per se maar twee ziekenhuizen over kunnen blijven, in plaats van drie of vier of vijf.

De rechtbank geeft ze gelijk. Kuipers heeft volgens de uitspraak niet goed onderzocht of het wel nodig is om nog maar twee ziekenhuizen de operaties te laten uitvoeren. Het is daardoor niet duidelijk of dit besluit "noodzakelijk en evenwichtig en daarmee evenredig is".

Leiden, Utrecht en Amsterdam hadden ook gezegd dat het slecht is voor hun zorg als de kinderhartchirurgie verdwijnt. Medewerkers zouden dan vertrekken en behandelteams vallen uit elkaar. Daar had de toezichthouder, de Nederlandse Zorgautoriteit, ook voor gewaarschuwd. De autoriteit adviseerde om eerst verzachtende maatregelen te nemen en daarna pas te concentreren, maar Kuipers draaide dat om. Hij besloot de operaties te concentreren, en gaf de ziekenhuizen 2,5 jaar de tijd om zelf maatregelen te nemen om de klap te verzachten. Dat vindt de rechter niet genoeg. De minister had beter moeten nadenken over de gevolgen van zijn besluit.

Nederland heeft nu vier centra voor kinderhartchirurgie. Een daarvan is het Centrum voor Aangeboren Hartafwijkingen Amsterdam-Leiden (CAHAL), dat is opgezet door het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en Amsterdam UMC. De andere drie centra zijn bij de universitaire ziekenhuizen in Utrecht (UMCU), Rotterdam (Erasmus MC) en Groningen (UMCG). Leiden/Amsterdam en Utrecht willen nauwer samenwerken.