Rechter: waterkanon mag ingezet worden bij blokkade op de A12

De inzet van waterkanonnen bij blokkades van Extinction Rebellion (XR) op de A12 wordt niet ingeperkt, zo heeft de rechtbank in Den Haag vrijdag bepaald. Het is een bevoegdheid van de burgemeester om het gebruik van een waterkanon toe te staan. Alleen als het vooraf zeker is dat waterkanonnen onrechtmatig worden ingezet zou er van tevoren ingegrepen kunnen worden op deze bevoegdheid. XR wilde met een kort geding ervoor zorgen dat de inzet van waterkanonnen bij blokkades van de A12 verboden of ingeperkt zou worden.

Het is volgens de rechtbank in Den Haag erg lastig om vooraf deze inschatting te maken, "omdat dit ook afhankelijk is van specifieke omstandigheden van de situatie". De voorzieningenrechter zegt dat het ook meespeelt dat XR niet in gesprek wilde met de gemeente over het verloop van de demonstraties. Daardoor konden ook geen "concrete afspraken" gemaakt worden.

Aanhangers van Extinction Rebellion (XR) blokkeerden tussen 9 september en 5 oktober dagelijks de Utrechtsebaan (A12). Voor hun aanhoudingen zette de politie vaak een waterkanon in. XR was het hier niet mee eens. Het waterkanon zou volgens de klimaatactiegroep vooral gericht zijn op "mishandeling en vernedering". Ook was het volgens de advocaat van XR totaal onduidelijk op grond van welke regels de politie de waterkanonnen inzet.

De voorzieningenrechter erkent dat er in elk geval een incident is geweest waarbij de inzet van het waterkanon disproportioneel heeft uitgepakt. Ook was het voor XR onduidelijk wat de richtlijnen waren voor het gebruik van waterkanonnen. Door deze omstandigheden heeft de rechter bepaald dat de partijen hun eigen proceskosten moeten betalen, hoewel de vorderingen van XR geheel zijn afgewezen.

Tijdens de zitting wees de landsadvocaat er al op dat een inperking op de inzet van waterkanonnen een te grote ingreep zou zijn in de bevoegdheden van de burgemeester. De landsadvocaat had toen ook erkend dat bij een van de acties betogers per ongeluk zijn geraakt met een hardere "gebundelde straal". Het was volgens haar toen de bedoeling geweest om op het wegdek te spuiten.

Het College voor de Rechten van de Mens benadrukt op X (voorheen Twitter) dat "de inzet van de waterwerper geen gewoonte mag worden". De harde straal van een waterkanon kan leiden tot verwondingen. Bovendien kan er volgens het college een "verlammend effect van uitgaan: anderen kunnen bang zijn om hun recht op vrijheid van meningsuiting en vreedzaam protest uit te oefenen".