Rijksmuseum schrapt 'racistische term' Bersiap in nieuwe expo

Het team curatoren dat de tentoonstelling 'Revolusi, Indonesië onafhankelijk' heeft samengesteld voor het Rijksmuseum in Amsterdam, gebruikt het woord Bersiap niet. Deze gangbare term om de gewelddadige periode in Indonesië tijdens de revolutie (1945-1950) te omschrijven beschouwen zij als racistisch, betoogt gastcurator en hoofdredacteur van Historia.ID Bonnie Triyana in een opiniestuk in NRC.

Bersiap (sta paraat) werd als strijdkreet gebruikt door jonge Indonesische vrijheidsstrijders tijdens de periode na de Japanse bezetting van het toenmalige Nederlands-Indië. Mensen die vrijkwamen uit de Japanse kampen werden door hen aangevallen. "De Nederlanders die deze tijd meemaakten spreken over de ‘Bersiap-periode’. Een tijd waarin Indonesiërs bezeten waren en burgers aanvielen met een witte huid, Indo-Europeanen, Ambonezen, inheemse Chinezen of wie dan ook die zij als koloniale collaborateurs beschouwden", aldus Triyana.

Hij vindt dat hiermee de term "een sterk racistische lading" krijgt. "Meer nog omdat bij het begrip ‘bersiap’ altijd primitieve, ongeciviliseerde Indonesiërs als daders van de gewelddadigheden worden opgevoerd, wat niet geheel vrij is van rassenhaat. De wortel van het probleem ligt in het onrecht dat het kolonialisme creëerde en dat een structuur vormde van een op racisme gebaseerde hiërarchische samenleving die de exploitatie van de kolonie omhult."

De tentoonstelling wordt volgende maand geopend.