RIVM: reproductiegetal 'wiebelt' tussen 0,7 en 1

Volgens RIVM-baas Jaap van Dissel "wiebelt het reproductiegetal tussen de 0,7 en de 1". Dat zei hij tijdens een technische briefing over het coronavirus in de Tweede Kamer. Dit betekent dat het aantal besmettingen afneemt.

Van Dissel gaf aan dat het moeilijk is om het getal nauwkeurig te bepalen, zeker als men naar de afgelopen tien tot veertien dagen kijkt. "We bepalen de R0 op basis van ziekenhuisopnames. Maar die getallen worden vaak achteraf gecorrigeerd. Daarom kijk je als het ware in de 'achteruitkijkspiegel' naar de situatie van minstens twee weken terug."

Het reproductiegetal, ook bekend als R0, is een van de belangrijkste cijfers voor het beleid dat het kabinet maakt. Premier Mark Rutte en minister Hugo de Jonge (VWS) gebruiken onder andere dit getal om te bepalen of ze maatregelen kunnen versoepelen of moeten terugdraaien. Wel benadrukken zij dat ze dit getal in samenhang met andere cijfers bekijken, zoals het aantal ziekenhuisopnames of coronapatiënten op de intensive care.

Volgens Van Dissel lag het R0-getal aan het begin van de uitbraak tussen de 2 en de 3. Dat betekent dat toen iedere coronapatiënt tussen de twee en drie andere mensen besmette. Ook zij besmetten op hun beurt weer twee of drie mensen. Na tien van deze stappen kunnen er 90.000 mensen besmet zijn geraakt.

Als het getal onder de 1 ligt, dooft de epidemie op termijn uit.

Met de versoepelingen van de coronamaatregelen vanaf 1 juni, neemt ook het risico op nieuwe besmettingen toe. Omdat dat pas na een week of twee duidelijk wordt, kunnen de ic-afdelingen weer snel vollopen voor er op de rem kan worden getrapt, legde Van Dissel uit.

De hoop is dat er met intensief bron- en contactonderzoek een nieuwe uitbraak snel kan worden ingedamd. Van Dissel wees ook op andere methodes die worden gebruikt om de verspreiding van het virus de komende tijd nauw te volgen. Zo is er de website infectieradar.nl, waar infecties zoals corona worden gevolgd. Mensen kunnen zelf eenmaal per week aangeven of ze klachten hebben. Momenteel telt de website 22.000 deelnemers, het RIVM streeft naar ten minste 100.000.

Ook wordt onderzocht hoe goed mensen zich aan de geldende maatregelen houden en wordt rioolwater getest op aanwezigheid van het virus. Ook werkt het kabinet aan een wetswijziging, zodat het RIVM op basis van telecomgegevens kan zien wanneer het waar druk is. "Dat kan volledig AVG-proof", zei Van Dissel, verwijzend naar de privacywetgeving.

De Autoriteit Persoonsgegevens tempert dat beeld. "Het anonimiseren van de gegevens, waarbij die gegevens bruikbaar blijven voor het RIVM, is in de praktijk onmogelijk. En dit gaat om zeer gevoelige informatie: namelijk wie waar is, dag en nacht. Dit gaat om de privacy van álle Nederlanders, van iedereen met een mobiele telefoon. Daarom is extra zorgvuldigheid geboden", stelt de voorzitter van de privacywaakhond, Aleid Wolfsen.