Rode Kruis pleit voor menswaardigere, kleinschalige asielopvang

De asielopvang voor de langere termijn vraagt om een andere aanpak. Dat vindt Heleen van den Berg, waarnemend directeur nationale hulp bij het Nederlandse Rode Kruis. "Wij vinden echt dat het huidige asielsysteem anders moet. Het is tijd voor veel meer kleinschaligere opvanglocaties, waar mensen langer kunnen verblijven en menswaardiger worden opgevangen."

De rol die het Nederlandse Rode Kruis speelt in de opvang van asielzoekers is het afgelopen jaar enorm veranderd. Ging het in het verleden vooral om kortdurende hulp, nu runnen de medewerkers voor langere tijd onder meer crisisnoodopvanglocaties.

Onlangs ondertekende de organisatie een intentieverklaring met het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) en het ministerie van Justitie en Veiligheid over inzet van het Rode Kruis in de asielopvang voor zowel de korte als lange termijn. Naast zogenoemde humanitaire servicepunten bij onder meer het aanmeldcentrum in Ter Apel, is het Rode Kruis momenteel betrokken bij 31 crisisnoodopvanglocaties. Daarvan runt de organisatie er 19 zelf. Zo'n 175 hulpverleners zijn hier gemiddeld 24 uur per week actief.

Bij die noodhulp komt wel een groot dilemma kijken, erkent de directeur. Uit een onderzoek dat het Rode Kruis samen met Dokters van de Wereld en expertisecentrum Pharos vorige week naar buiten bracht, kwam namelijk naar voren dat de zorg voor asielzoekers in de meeste crisisnoodopvanglocaties onvoldoende en zelfs "ziekmakend" is.

"Heel veel plekken zitten onder de humanitaire standaarden die wij hanteren", zegt Van den Berg. "Maar we proberen in gesprekken met gemeenten zo'n locatie toch iets beter te maken, waardoor het draaglijker is." Ze noemt als voorbeeld een opvang in een sporthal Haarlem, waar scheidingswanden en plafonds zijn geïnstalleerd om afgesloten slaapkamers te maken. Ook is er de mogelijkheid om te helpen koken.

Het Rode Kruis verwacht dat door de intentieverklaring de rol van de organisatie de komende jaren niet per se groter wordt, maar dat de hulp langduriger en stabieler zal zijn. Van den Berg wil toe naar een basisvoorziening, van waaruit kan worden opgeschaald als het nodig is en waar mensen voor langere tijd terecht kunnen. "Mensen gaan nu van plek naar plek. Ik sprak laatst iemand die al op tien locaties heeft gezeten in acht maanden tijd."

Woensdag debatteert de Tweede Kamer weer over het asielbeleid. Volgens Van den Berg is de situatie in Ter Apel op dit moment onder controle, maar blijft het spannend. "Fingers crossed dat het zo blijft. Maar we zijn voorbereid."