Rutte: compromis over rechtstaat in EU-begroting is 'ondergrens'

Voor Nederland is het compromis over de rechtstaat in de EU-begroting en het herstelfonds de "ondergrens" waar niet onder gezakt kan worden. "Dat vind ik cruciaal", zei premier Mark Rutte dinsdag in de Tweede Kamer. Daar is brede steun voor de houding van het kabinet.

Hongarije en Polen hebben aangegeven niet met het compromis te kunnen leven. Daar staat in dat lidstaten minder geld uit Brussel kunnen krijgen als ze de regels van de rechtstaat schenden. Polen en Hongarije liggen op dat vlak al langer onder vuur van andere landen.

"Er ligt een goed compromis", zei Rutte tijdens het vragenuurtje op vragen van D66-voorman Rob Jetten. "Die uitkomst is echt de ondergrens." Volgens hem steunen alle lidstaten het vergelijk, behalve Polen en Hongarije. "De Hongaren en Polen hebben zich behoorlijk ingegraven."

Door de Nederlandse opstelling is het vinden van een oplossing "veel ingewikkelder" geworden, erkent Rutte. Door ingrijpen van het Europees Parlement is de tekst over de rechtstaat aangescherpt. Opnieuw praten met het Europees Parlement over de tekst lijkt Rutte "onmogelijk vanuit de Nederlandse positie".

Maar de premier wees er ook op dat Warschau en Boedapest "ontzettend veel belang" hebben bij het vinden van een oplossing. Beide landen krijgen namelijk veel geld van de EU. Polen en Hongarije klagen dat de EU het met de nieuwe regels ten onrechte op hen heeft gemunt.

Het is nu aan Duitsland, de tijdelijke voorzitter van de EU, de Europese Commissie en het Europees Parlement om een oplossing te vinden. Rutte bemoeit zich achter de schermen wel met de kwestie. Hij heeft het Nederlandse standpunt inmiddels ook duidelijk gemaakt aan de andere landen.

De leiders van de EU-lidstaten bereikten in juli na vijf dagen onderhandelen een akkoord over de begroting en het herstelfonds dat landen moet helpen de coronacrisis door te komen. Samen omvatten ze meer dan 1800 miljard euro. Daarna is onder druk van het Europees Parlement onder meer de tekst over de rechtstaat nog aangepast.

De Kamer is blij met de aanscherping van de tekst. Vooral naar de Hongaarse premier Viktor Orbán werd in het vragenuurtje uitgehaald. "Omdat een autocratische leider als Orbán door wil gaan met het slopen van de rechtstaat zit de hele Unie straks mogelijk zonder begroting", zei Jetten. "Het is een poging van een autocraat om zijn machtsgreep vast te houden."