Rutte wil zakelijke belangen nieuwe bewindslieden niet openbaren

Demissionair premier Mark Rutte is niet van plan om de zakelijke en financiële belangen van toekomstige bewindspersonen openbaar te maken. Hij vindt dat een veel te ver gaande inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van nieuwe, aantredende ministers en staatssecretarissen, zei hij tijdens een debat over de begroting van Algemene Zaken. Het is in zijn ogen voldoende dat aan de Tweede Kamer wordt gemeld dát betrokkenen afstand hebben gedaan van hun belangen of die op afstand hebben geplaatst, zodat ze geen invloed meer kunnen uitoefenen.

Onder meer D66 dringt erop aan om de Kamer meer informatie te geven, zoals over bezit van onroerende zaken in het buitenland, de namen van ondernemingen waarbij zij betrokken waren en de manier waarop afstand is gedaan van hun belangen. Maar Rutte vindt al die details niet nodig, onder meer omdat nieuwe bewindspersonen juist afstand hebben gedaan van hun belangen.

Onlangs kwam minister van Financiën Wopke Hoekstra in opspraak, vanwege investeringen die hij eerder had gedaan in een bedrijf via de Britse Maagdeneilanden, een belastingparadijs. Dat had hij wel afgestoten toen hij aantrad als minister van Financiën. Hoekstra besloot alsnog openheid te geven in de Kamer.

Een groot deel van de Tweede Kamer drong donderdag aan op meer openheid van het kabinet, in het kader van de gewenste nieuwe bestuurscultuur. Ook moet volgens meerdere partijen meer gedaan worden om de kans op belangenverstrengeling en corruptie tegen te gaan. Ze verwijzen naar het anticorruptieorgaan van de Raad van Europa (GRECO), dat al in 2019 flinke kritiek leverde op het kabinet. Het zou niet genoeg doen aan de bescherming tegen belangenverstrengeling en corruptie. GRECO adviseerde onder meer dat bewindspersonen publiekelijk inzicht geven in hun belangen.

De oppositie bekritiseerde ook de recente overstap van oud-minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur naar de energiebranche, vooral omdat zij nog bij overleggen zat die raakten aan haar toekomstige baan. Dat kan niet door de beugel, stellen meerdere partijen. Maar Rutte vindt niet dat hier sprake is van een integriteitsschending, omdat het zogenoemde Blauwe Boek met regels voor bewindspersonen niet is overtreden. Wel had hij het "wenselijk gevonden" dat hij vooraf van de sollicitatie op de hoogte was gesteld. De premier heeft dat opnieuw onder de aandacht gebracht in de resterende kabinetsploeg. Die buigt zich over mogelijk scherpere en dwingender gedragsregels voor bewindspersonen.