Rutte zoekt het compromis in Brussel over EU-herstelfonds

Het kabinet is op zoek naar een compromis over het EU-herstelfonds dat landen moet helpen de coronacrisis te bestrijden. Het gaat om meer dan alleen de vraag of het fonds leningen of giften moet verstrekken. Als er geen oplossing wordt gevonden, zal de Europese Unie verzwakt uit de crisis komen, waarschuwde de premier in de Tweede Kamer.

De Europese Commissie heeft een fonds voorgesteld van 750 miljard euro om landen te helpen. Dat fonds moet voor twee derde uit giften bestaan. Nederland, Oostenrijk, Zweden en Denemarken verzetten zich hier fel tegen. Ze vinden dat er leningen verstrekt moeten worden en dat zuidelijke landen vooral de arbeidsmarkt en pensioenen in ruil moeten hervormen.

Maar er speelt meer. Als de economische verschillen in Europa groter worden omdat landen in het noorden sneller van de crisis herstellen dan zuidelijke landen, dan "is dat een risico voor de stabiliteit binnen de Europese Unie", zei Rutte. Daarom is het nodig dat er geld gaat naar de getroffen landen.

Ook speelt mee dat de internationale politiek steeds instabieler wordt. Rutte wijst daarbij op de toenemend ingewikkelde relatie tussen de VS en China en de rol van Rusland. In dit ingewikkelde spel dreigt Europa een speelveld te worden, terwijl Europa een speler moet zijn. En daarvoor is stabiliteit nodig, aldus de premier.

Om deze problemen het hoofd te bieden, moet volgens hem er een middenweg worden gevonden. "Je zult uiteindelijk moeten streven naar een compromis omdat dat groter belang er is om te voorkomen dat de Europese Unie als belangrijke borger van veiligheid en stabiliteit in dit deel van de wereld hier verzwakt uitkomt."

Hoewel het vooral lijkt te gaan over de vraag of er leningen of giften moeten worden verstrekt, is dat volgens Rutte niet zo. "De kern van de zaak is of landen bereid zijn hervormingen door te voeren. Dat is het cruciale punt." Zo moeten ze in de toekomst beter voorbereid zijn op nieuwe crises. "Wij zien gewoonweg de meerwaarde van giften niet in."

De Tweede Kamer steunt het plan voor een fonds. Over de invulling verschillen de meningen. Alle partijen vinden het belangrijk dat duidelijk wordt wat landen nodig hebben voordat er geld wordt gegeven. Rutte verwacht dat het nog weken gaat duren, "if at all", voordat deze "uiterst complexe discussie" van het noodfonds is afgerond.