‘Shell op ramkoers met wereldwijde klimaatdoelen’

De rechter moet Shell dwingen zijn CO2-uitstoot te verminderen, omdat het bedrijf "op ramkoers" ligt met de mondiale klimaatdoelstellingen, betoogt advocaat Roger Cox dinsdag namens Milieudefensie en andere eisers voor de rechtbank in Den Haag. "Royal Dutch Shell stoot substantieel meer uit dan alle andere Nederlandse bedrijven en burgers bij elkaar", schetst de advocaat in zijn openingspleidooi.

Omdat het olie- en gasconcern door de fossiele brandstoffen die het verkoopt zo’n grote bijdrage levert aan de uitstoot van broeikasgassen, draagt het volgens de eisers een "bijzondere verantwoordelijkheid". Shell moet zich houden aan de gevarengrens die internationaal is vastgesteld, stelt Cox. En dat is het streven uit het klimaatakkoord van Parijs om de uitstoot zodanig terug te dringen dat de opwarming van de aarde beperkt blijft tot maximaal 1,5 graden.

De eisers vinden dat de rechtbank Shell moet dwingen tot maatregelen tegen klimaatverandering, net zoals de Hoge Raad eind vorig jaar de Nederlandse staat verplichtte tot meer actie.

Shell onderschrijft dat klimaatverandering gevaarlijk is en heeft zelf ook doelstellingen geformuleerd om de CO2-uitstoot die de producten van het bedrijf veroorzaken te verminderen. Wat Shell betreft moet de opwarming van de aarde worden tegengegaan met internationale afspraken en niet met rechtszaken.

Cox noemt het beleid van de multinational echter "buitengewoon gevaarzettend en desastreus". Terwijl internationaal is afgesproken dat de CO2-uitstoot de komende jaren al fors omlaag moet, investeert Shell nog volop in de winning van olie en gas. Daarmee handelt de multinational volgens de eisers niet alleen in strijd met zorgvuldigheidsprincipes, maar zelfs met de mensenrechten.

De advocaat van Milieudefensie schetst hoe Shell zich met lobbywerk en marketing inspant om zijn imago als maatschappelijk verantwoord bedrijf hoog te houden. Dat begint al op jonge leeftijd, aldus Cox, die verwijst naar een samenwerking die het bedrijf enkele jaren met speelgoedfabrikant Lego had. Volgens de raadsman gebruikt Shell het opgebouwde vertrouwen om de samenleving "op het verkeerde been te zetten" over klimaatverandering.

Shell zet onder meer in op vermindering van de zogenoemde CO2-intensiteit van de producten die het op de markt brengt. De eisers vinden dat het bedrijf de uitstoot die het veroorzaakt in absolute zin fors moet verminderen: met zeker 45 procent in 2030.

Als bedrijven met de omvang van Shell in de "cruciale" komende tien jaar niet genoeg meewerken aan een overgang naar duurzamere energie, is het volgens Milieudefensie "evident onmogelijk" om de klimaatdoelen te halen. "Maar het omgekeerde geldt ook", aldus Cox. Bedrijven als Shell zouden het verschil kunnen maken in de energietransitie, stelt hij namens de eisers.

Diverse organisaties, waaronder Greenpeace en de Waddenvereniging, zijn mede-eiser in de zaak, net als meer dan 17.000 burgers.