Sms'jes Rutte over coronabestrijding openbaar gemaakt

Na een strijd van meer dan een jaar heeft het ministerie van Algemene Zaken een verzameling sms'jes van premier Mark Rutte over de coronabestrijding openbaar gemaakt. De Volkskrant diende vorig jaar maart al een verzoek in op basis van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob), maar stuitte telkens op tegenwerking van Algemene Zaken.

Uiteindelijk stapte de Volkskrant naar de rechter om de openbaarmaking af te dwingen. Het is de eerste keer dat telefoonverkeer van de premier is vrijgegeven. Ook een boel mails en andere documenten zijn openbaar gemaakt.

Rutte pleitte in het begin van de crisis, begin maart 2020, voor een inreisverbod vanuit gebieden waar het virus al aanwezig was. Dat bleek op dat moment "te complex", kreeg hij van een van zijn ambtenaren te horen.

Anderhalve week later informeerde de premier of er iets in de veelbesproken corona-aanpak volgens de "hammer and dance" zat. Tomas Pueyo, een ingenieur, had in een blog uiteengezet dat het verstandiger was om eerst zware beperkende maatregelen te treffen (de "hamer") en daarna losse clusters onder de duim te houden tot er een vaccin was - de "dans". Zijn stuk werd miljoenen keren gelezen.

Rutte zei tegen coronaminister Hugo de Jonge en minister van Justitie Ferd Grapperhaus dat hij "geschrokken" was van Pueyo's artikel waarin die aanpak werd bepleit, en vroeg De Jonge of hij iemand kon laten kijken naar de "kwaliteit, etc" van het stuk. "Misschien eerst buiten het RIVM om." Uiteindelijk werd toch voor een andere aanpak gekozen.

Te lezen is ook hoe Rutte zich in het begin bezighield met de inkoop van beschermingsmiddelen en medische apparatuur die nodig was voor de bestrijding van de pandemie.

Voordat het virus Nederland bereikte stuurde het kabinet al brieven naar de Kamer over de stand van zaken. "Helaas is reactie van mn (met name, red.) CDA (Omzigt) weer onrustig", valt te lezen in een van de sms'jes van 25 februari tussen Rutte en een van zijn adviseurs. "Insinuatie dat kabinet te weinig zou doen/virus onderschat (en te laat is met aanpassen reisadvies), Niet correct."

In een ambtelijk stuk voor Rutte ter voorbereiding op een ministerraad in maart wordt de druk benoemd die de ellenlange coronadebatten op de betrokken bewindspersonen leggen. Het stuk is van 20 maart, twee dagen nadat toenmalig minister voor Medische Zorg Bruno Bruins letterlijk omviel in de Tweede Kamer. Hij zou later aftreden met een burn-out.

In het stuk wordt geopperd om met de Kamervoorzitter te spreken over kortere coronadebatten. "Wekelijks tien uur debat is op de langere termijn, met name voor de meest betrokken bewindslieden niet vol te houden. Te denken is aan een variant waarbij het kabinet een korte uiteenzetting geeft en de fracties vervolgens de gelegenheid krijgen enkele vragen te stellen waarna wordt afgesloten. Een volwaardig politiek debat kan dan minder frequent (maandelijks?) plaatsvinden."

Van een dergelijke inperking van de debatten is het niet gekomen.