Sprekers bij Indië-herdenking in Kamer: herdenken blijft nodig

Omkijken naar de oorlog in voormalig Nederlands-Indië, die 77 jaar geleden eindigde door de capitulatie van de Japanse bezetter, "moet dat nog?" Dat vroeg voorzitter Thom de Graaf van de Stichting Nationale Herdenking 15 augustus 1945 zondag bij de Indische plaquette in het tijdelijke gebouw van de Tweede Kamer. Hij gaf zelf het antwoord: "Ja, dat moet."

"Herdenken betekent willen afdalen in de geschiedenis van je eigen familie, je eigen wortels, je land, je medemensen, de beschaving", aldus De Graaf. "Talloos zijn de slachtoffers die wij hier vandaag en morgen bij de Nationale Herdenking in herinnering roepen. De krijgsgevangenen, de romoesja's (Javaanse dwangarbeiders, red.), de dwangprostituees, de mannen, vrouwen en kinderen in en buiten de kampen die het leven lieten door ondervoeding, ziekten, geweld en vernedering."

Volgens De Graaf geven deze slachtoffers "ons een morele opdracht mee om ons altijd te weer te stellen tegen gewelddadige overheersing, onderdrukking en het vertrappen van fundamentele rechten van alle mensen, hier, in Oekraïne of waar ook ter wereld."

Na De Graaf kwam Tweede Kamervoorzitter Vera Bergkamp aan het woord. Zij was het eens met De Graaf dat herdenken zinvol blijft, maar vooral ook dat de twee miljoen mensen die een band met voormalig Nederlands-Indië hebben de gelegenheid krijgen hun verhaal te doen. "We weten nog steeds niet voldoende van wat zich in de vreselijke oorlogsjaren in Indië heeft afgespeeld. We weten er ónvoldoende van - noch van de periode van de oorlog, noch van de vreselijke jaren daarna. Dat moet veranderen. (..) Die twee miljoen mensen hoeven daar niet meer over te zwijgen. Ze mogen spreken."

Na de toespraken legden Bergkamp en haar collega-voorzitter van de Eerste Kamer, Jan Anthonie Bruijn, een krans bij de plaquette, voor iedereen die in voormalig Nederlands-Indië is omgekomen tijdens de Japanse bezetting. Daarna volgde een minuut stilte.

De kranslegging in de Tweede Kamer is ieder jaar op de dag voor de landelijke herdenking. Maandag zijn beide voorzitters samen met onder anderen premier Mark Rutte ook aanwezig bij de ceremonie bij het Indisch Monument in Den Haag. Die herdenking is voor het eerst 's avonds, om meer televisiekijkers te trekken.