Strijd tegen superbacteriën wil niet vlotten

In de strijd tegen bacteriën die ongevoelig zijn voor antibiotica heeft Europa tot nu toe weinig vooruitgang geboekt. In de veehouderij gaat het weliswaar de goede kant op, maar er zijn nauwelijks aanwijzingen dat het gevaar van resistente 'superbacteriën' voor de volksgezondheid is ingedamd, schrijft de Europese Rekenkamer in een rapport. De Europese Commissie en de EU-landen moeten meer doen tegen deze "groeiende dreiging", is de aanbeveling.

Bacteriën, virussen, parasieten of schimmels kunnen resistent worden voor medicijnen die voorheen wel goed werkten. In de EU overlijden jaarlijks 33.000 mensen als gevolg van door resistente bacteriën veroorzaakte infecties, met een geschatte economische schade van 1,5 miljard euro per jaar.

Om de "complexe" strijd tegen superbacteriën te winnen is het belangrijk antibiotica spaarzaam te gebruiken bij mens en dier. Een actieplan van de Europese Commissie uit 2017 heeft weliswaar bijgedragen aan meer samenwerking en coördinatie tussen de EU-landen, maar er is volgens de rekenkamer met gerichte investeringen nog veel winst te boeken.

In de meeste EU-landen wordt inmiddels terughoudender omgesprongen met het toedienen van antibiotica aan vee, maar sommige soorten worden nog altijd te veel gebruikt, stellen de controleurs vast. Hun aanbeveling is hier meer aandacht aan te besteden in het Europese landbouwbeleid. Zij adviseren verder dat de EU meer energie steekt in (het stimuleren van) onderzoek naar oplossingen. Sinds 2004 besteedde de EU meer dan 1,5 miljard euro aan dergelijk onderzoek. Maar er zijn bijvoorbeeld nog te weinig wetenschappelijke gegevens over de verspreiding van antimicrobiële resistentie in het milieu.

Nederland wil overigens het voortouw nemen in de strijd tegen superbacteriën. Het kabinet stortte hiervoor afgelopen zomer 4,5 miljoen euro in een fonds. Nederland trekt de komende jaren ook 5 miljoen euro uit voor de ontwikkeling van nieuwe antibiotica. Volgens het RIVM zijn de gevolgen van de groeiende resistentie in Nederland, in tegenstelling tot andere landen in Europa, nog beperkt.