De tabaksindustrie wordt niet strafrechtelijk vervolgd. Het Openbaar Ministerie (OM) ziet binnen de huidige wet- en regelgeving geen mogelijkheden voor een kansrijke vervolging van de tabaksproducenten. ,,Roken is dodelijk en het ontwerp van sigaretten draagt daaraan bij, maar de tabaksproducenten handelen volgens het OM niet in strijd met de wet- en regelgeving", staat in een toelichting.
Een strafrechtelijke vervolging zou wereldwijd uniek zijn geweest. Voor zover bekend liepen de fabrikanten uit de tabakswereld niet eerder de kans om daadwerkelijk in de gevangenis te komen als de rechter ze schuldig zou achten.
Advocaat Bénédicte Ficq deed in 2016 namens longkankerpatiënte Anne Marie van Veen en een aantal maatschappelijke organisaties aangifte tegen de vier grootste tabaksproducenten in Nederland van zware mishandeling (die de dood tot gevolg heeft) en valsheid in geschrift. De afgelopen tijd sloten tientallen organisaties zich aan bij de aangifte tegen de tabaksproducenten, zoals kinderartsen, gynaecologen, de verslavingszorg en medische centra.
Volgens de advocaat vergiftigt de tabaksindustrie de consument willens en wetens. Honderden toevoegingen maken de sigaret extra verslavend, aldus de aangifte. Daardoor raakt de beginnende roker snel verslaafd en komt de gevorderde er niet of nauwelijks meer vanaf. Dat maakt volgens Ficq dat de tabaksindustrie ,,een misdadig oogmerk" heeft.
,,Zolang producenten voldoen aan de eisen die de Europese Tabaksproductenrichtlijn op dit punt stelt, is het de tabaksproducenten toegestaan additieven of ventilatiegaatjes aan tabaksproducten toe te voegen. Er is niet gebleken dat de tabaksproducenten hiermee in strijd handelen met de Europese Tabaksproductenrichtlijn en nationale regelgeving", licht het OM toe. Volgens het OM valt gezondheidsschade door sigaretten de tabaksindustrie niet rechtstreeks aan te rekenen. Daarom is er volgens justitie geen grond voor vervolging voor de aangifte van zware mishandeling.
Bijna een kwart van de Nederlandse volwassen bevolking rookt, blijkt uit de meest recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Per jaar sterven ongeveer 20.000 Nederlanders aan de gevolgen van roken.