Tegenwind asielcrisiswet verwacht bij prinsjesdagdebat in senaat

DEN HAAG (ANP) - Na een zwaar debat over de prinsjesdagplannen in de Tweede Kamer kan premier Dick Schoof verwachten dat de Eerste Kamer dat nog eens dunnetjes overdoet. Weer moet hij verdedigen waarom het kabinet kiest voor het noodrecht om het aantal asielzoekers snel omlaag te brengen en zo de Eerste en Tweede Kamer tijdelijk buiten spel zet. De coalitie heeft geen meerderheid in de senaat en heeft steun nodig van een deel van de oppositie, die allerminst zeker is.

Schoof moet het in elk geval niet hebben van partijen als GroenLinks-PvdA en D66, die zich hoe dan ook keren tegen de inzet van het noodrecht. De premier zal de woorden van het CDA en zeker de SGP zwaar wegen. Zonder deze partijen wordt het moeilijk om de asielcrisiswet, die nodig is om het gebruik van de uitzonderingstoestand te rechtvaardigen en voort te zetten, door de Eerste Kamer te krijgen.

Het CDA en de SGP zijn voor strenge maatregelen op het gebied van asiel, maar hebben voorkeur voor een spoedwet. In de Tweede Kamer kreeg een SGP-motie van deze strekking - die het overigens niet haalde - de steun van het CDA. Een spoedwet is ook een snelle manier om maatregelen door te voeren, met als belangrijk verschil dat de Eerste en Tweede Kamer op voorhand hun oordeel mogen geven. Bij een noodwet gebeurt dat maanden nadat op de noodknop in de Vreemdelingenwet is gedrukt.

Coalitiepartijen wijzen er steevast op dat het kabinet nog geen besluit heeft genomen over een asielcrisiswet en de "dragende motivering" om deze weg te volgen. Zij vinden het daarom voorbarig als de Eerste en Tweede Kamer zich hier al over uitspreken. Oppositiepartijen brengen daar tegenin dat het voornemen om met zo'n wet te komen al wel in het hoofdlijnenakkoord en regeerprogramma staat en zij bovendien de kans niet krijgen om de noodknop tegen te houden.

Senator Paul Rosenmöller van GroenLinks-PvdA zegt een motie tegen de noodwet in zijn "achterzak" te hebben, maar de reactie van Schoof af te wachten voor hij die indient. De SGP denkt over een eigen motie om het kabinet op te roepen ondertussen in ieder geval ook vast een spoedwet op te stellen, zegt fractieleider in de senaat Peter Schalk. Zo'n motie zou ook kans maken op de steun van het CDA.

Mocht tijdens het debat blijken dat de Eerste Kamer een noodwet niet steunt, dan kan het kabinet deze procedure in principe nog steeds in gang zetten. Maar dan is het vooruitzicht wel dat het plan hoogstwaarschijnlijk strandt zodra de Eerste Kamer hiervoor achteraf toestemming moet geven.