Topambtenaar: ik waarschuwde Wiebes voor hardheid toeslagenaanpak

De voormalige baas van de Belastingdienst kreeg "buikpijn" van de hardheid waarmee bepaalde ouders die toeslagen ontvingen werden aangepakt in de jacht op frauderende gastouderbureaus. Oud-algemeen directeur van de fiscus Hans Blokpoel heeft deze zorgen gedeeld met oud-staatssecretaris Eric Wiebes.

Dat zei Blokpoel tijdens een fel verhoor door een commissie van Kamerleden die onderzoek doet naar de politieke en ambtelijke verantwoordelijkheid in de toeslagenaffaire. Een van de belangrijkste onderdelen van die affaire is de handelwijze van fraudeteams die zich richten op eventueel frauderende tussenpersonen, zoals gastouderbureaus. Blokpoel noemde zichzelf de "huisbaas" van deze CAF-teams. Hij werkte tussen 2010 en 2016 bij de fiscus.

Om de gastouderbureaus 'uit te schakelen', werden de toeslagen van de ouders stopgezet, zodat het bureau geen klanten meer had. "Er is breed in de organisatie zorg geweest over de effecten van dit soort ingrepen en ook effecten op mensen die toeslagen kregen", zei Blokpoel.

Met zijn baas Peter Veld, de directeur-generaal van de Belastingdienst, besprak Blokpoel zelfs of het niet anders kon, zegt hij. "Kan dit nou echt niet anders, vroegen we ons af." Volgens Blokpoel bood de wet daarvoor geen ruimte. "Vraagt u mij om de wet niet te handhaven?" Naar zijn zeggen had Blokpoel het "dolgraag" anders gedaan.

Dit is gedeeld met de directeur-generaal van de Belastingdienst en met Wiebes, inmiddels minister van Economische Zaken. Hoe de staatssecretaris reageerde, kon de topambtenaar zich naar zijn zeggen niet herinneren. Hij wist ook niet of de zorgen met Wiebes' voorganger Frans Weekers zijn besproken.

Blokpoel werd onder ede gehoord in een verhoor waarin de gemoederen hoog op liepen. De topambtenaar zei van veel zaken geen weet te hebben, terwijl de CAF-teams er wel voor verantwoordelijk waren. "Dat vind ik heel vreemd", zei SP-Kamerlid Renske Leijten. "In welke werkelijkheid heeft u daar gefunctioneerd als huisbaas van het CAF?" vroeg GroenLinkser Tom van der Lee zich af. "U hebt buikpijn gehad die ik in de stukken niet aantref", merkte commissievoorzitter Chris van Dam op. "Ik vraag me af: met welk beeld van uw optreden in deze zaak moeten we de zaal verlaten?"

Maandag werd ook hoogleraar bestuursrecht Bert Marseille gehoord. Hij zei dat het terugeisen van toeslagen bij een klein foutje volgens de wet niet nodig was.