Twaalf jaar cel voor Afghaanse gevangeniscommandant

De rechtbank in Den Haag heeft donderdag de 76-jarige Afghaan Abdulrazaq R. uit Kerkrade veroordeeld tot twaalf jaar gevangenisstraf, conform de eis van het Openbaar Ministerie. R. werkte van 1983 tot en met 1987 in de beruchte Pul-e-Charkhi gevangenis in de Afghaanse hoofdstad Kabul als commandant. In die hoedanigheid heeft hij zich volgens de rechtbank schuldig gemaakt aan oorlogsmisdrijven.

In de gevangenis zaten in die periode vele tegenstanders van het toenmalige communistische regime als politieke gevangenen vast, onder erbarmelijke omstandigheden. Volgens de rechtbank heeft R. een bepalende rol gespeeld en is hij betrokken geweest bij ernstige misstanden. Hij heeft de gevangenen "wreed en onterend" behandeld en willekeurig van hun vrijheid beroofd, aldus de rechtbank. De rechtbank kwalificeert dat in navolging van het OM als oorlogsmisdrijven. R. heeft gehandeld in strijd met het internationaal humanitair recht.

R. vluchtte in 2001 met zijn gezin naar Nederland, kreeg asiel en verwierf de Nederlandse nationaliteit. R. vestigde zich in Kerkrade, onder een andere naam. Volgens justitie wist hij jarenlang onder de radar te blijven. Hij werd in 2019 opgepakt. Omdat R. in Nederland woont en Nederlander is geworden, kan het OM hem in Nederland vervolgen. Voordat hij actief werd voor de Afghaanse staatsveiligheidsdienst en commandant werd in de gevangenis was de man werkzaam als wis- en natuurkundeleraar.

Het Team Internationale Misdrijven (TIM) van politie en justitie in Nederland deed al jaren onderzoek naar de geheime diensten van Afghanistan. In het voorjaar van 2012 begon het TIM zich te concentreren op de voormalige gevangeniscommandant, nadat de aanwijzingen zich opstapelden dat hij zich in Nederland ophield. In de loop van het onderzoek hoorde het team 24 getuigen, in negen verschillende landen. "Een soort dictator", zo hebben zij de verdachte onder meer omschreven, "het brein achter de mishandelingen en martelingen."