Twee Russische diplomaten worden uitgezet wegens spionage

Twee diplomaten van de Russische ambassade in Den Haag moeten het land binnenkort verlaten. Ze zijn tot persona non grata verklaard, omdat ze zich bezighielden met spionage in de Nederlandse hightech-sector. Dat meldt de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD).

Het tweetal werkte voor de buitenlandse inlichtingendienst SVR van Rusland. Ze waren geaccrediteerd als diplomaat op de ambassade. De ambassadeur is woensdag om de zaak op het ministerie van Buitenlandse Zaken op het matje geroepen.

De spionagezaak heeft volgens de AIVD "zeer waarschijnlijk schade" toegebracht aan de organisaties waar de Russische informanten actief zijn of waren "en daarmee mogelijk ook aan de Nederlandse economie en de nationale veiligheid".

Een agent bouwde volgens de AIVD een "substantieel netwerk van bronnen op, die allen werkzaam zijn of waren in de Nederlandse hightech-sector". De mensen die hij benaderde, hadden toegang tot gevoelige informatie. Sommige mensen kregen geld in ruil voor informatie. De tweede agent die uitgewezen wordt, had een "ondersteunende rol".

"We hebben in meer dan tien gevallen redelijk intensieve contacten kunnen vaststellen, waarvan we in een aantal gevallen ook echt hebben gezien en gehoord dat er sprake was van informatieoverdracht en betaling", zei AIVD-baas Erik Akerboom in het radioprogramma Nieuws en Co.

De Russen hadden interesse in "informatie over kunstmatige intelligentie, halfgeleiders en nanotechnologie". Volgens de AIVD werkten de bronnen van de Russen in zowel bedrijven als een hogere onderwijsinstelling. Over de identiteit van de informanten en getroffen bedrijven en onderwijsinstelling doet de AIVD geen mededelingen.

De AIVD heeft de getroffen organisaties gewaarschuwd net als de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) over de zaak. "De IND treft op grond hiervan vreemdelingrechtelijke maatregelen tegen een bron", meldt de AIVD.

Nederland is in "toenemende mate een kwetsbaar doelwit van spionage", aldus de inlichtingendienst. Dat komt omdat de economie, wetenschap en techniek tot de meest ontwikkelde van de wereld behoren.

Twee jaar geleden werd een operatie van de Russische militaire inlichtingendienst GROe verijdeld tegen de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag. De Russen werden toen op heterdaad betrapt door de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD). Vier Russische officieren van de GROe werden daarna het land uitgezet.

Het kabinet kondigde vorige maand aan Nederlandse kennis beter te willen beschermen. Onderzoek moet beter worden beschermd. Universiteiten en onderzoeksinstituten dienen zich bewuster te worden van mogelijke risico's op spionage. Er komt onder meer een checklist en expertise- en adviesloket kennisveiligheid.