Uitgaven en inkomsten rijksoverheid vorig jaar bijna in evenwicht

De rijksoverheid heeft vorig jaar, ondanks extra uitgaven in verband met de oorlog in Oekraïne en de gevolgen daarvan voor de koopkracht van huishoudens, ongeveer evenveel uitgegeven als er binnenkwam. Er resteerde een miniem begrotingsoverschot van 88 miljoen euro, aldus het financieel jaarverslag dat minister Sigrid Kaag (Financiën) naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

Dat uitgaven en inkomsten vorig jaar nagenoeg in evenwicht waren, is eerder te danken aan de krappe arbeidsmarkt dan aan een goede financiële planning. Door het nijpende tekort aan arbeidskrachten kreeg het kabinet in totaal 6,2 miljard euro waar het wel een bestemming voor had, toch niet uitgegeven. Daarnaast vielen de uitgaven in het kader van de coronapandemie lager uit dan gedacht.

Deze zogenoemde onderuitputting op de begroting is een probleem, erkent Kaag, maar niet vanuit financieel oogpunt. "Het baart mij meer zorgen dat we beleidsdoelstellingen niet kunnen halen." De arbeidskrapte "zal niet zo hoog blijven", verwacht zij, maar kan de plannen uit het coalitieakkoord voorlopig nog flink in de weg blijven zitten.

Dankzij het kleine begrotingsoverschot en de bovengemiddelde economische groei van 4,5 procent nam de staatsschuld als percentage van het bruto binnenlands product (bbp) vorig jaar af. De schuldquote kwam uit op 51 procent, tegen ruim 52 procent een jaar eerder.

Dit jaar zal de economie naar verwachting minder uitbundig groeien. Ook door de gestegen rente ziet het plaatje voor de overheidsfinanciën er stukken minder gunstig uit. Niet voor niets besloot het kabinet in de recente voorjaarsnota voor het eerst in jaren weer tot beperkte bezuinigingen.

Eerder deze week bleek uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) dat in het eerste kwartaal zelfs sprake was van een toch wel forse economische krimp van 0,7 procent. Kaag noemt die teruggang "verklaarbaar" en ziet geen reden om meteen het roer om te gooien.

"Ik ben niet van de school dat we direct in paniek moeten raken", aldus Kaag. "Dat zou ook een slecht signaal zijn naar de markten en naar de mensen in het land." In augustus kijkt het kabinet op basis van geactualiseerde groeiverwachtingen of verdere bezuinigingen nodig zijn. Ook naar eventuele lastenverzwaringen of -verschuivingen zal dan worden gekeken.