Universiteiten vrezen 'Hongaarse' toestanden door wetsvoorstel

"Een bom onder de institutionele verhoudingen in het onderwijs", noemen de Universiteiten van Nederland (UNL) een wetsvoorstel waarmee het kabinet misstanden bij onderwijsinstellingen harder wil aanpakken. "Rotte appels in het onderwijs behoren te worden aangepakt", beamen de universiteiten in een verklaring. Het wetsvoorstel gaat hen echter veel te ver. Ze vinden dat het de academische vrijheid aantast en de deur opent "voor situaties zoals in Hongarije", waar de regering van premier Viktor Orbán de autonomie van de wetenschap heeft ingeperkt.

De Tweede Kamer bespreekt het wetsvoorstel donderdag. Doel van de wetgeving is onderwijsministers meer bevoegdheden te geven om in te grijpen bij scholen en instellingen waar veel misgaat in het bestuur. "Hiermee wordt het mogelijk om misstanden in het onderwijs in het belang van de leerlingen en studenten sneller en effectiever tot een einde te brengen", zo staat in een toelichting.

Volgens de universiteiten schiet de wet hierin door en is er een kans op "lichtzinnig gebruik" van nieuwe handhavingsmogelijkheden. De minister van Onderwijs zou "onnodig in de verleiding komen om bij ervaren politieke druk of andere opvattingen over onderwijs of onderwerp van wetenschappelijk onderzoek stoer te doen en met een aanwijzing in te grijpen".

Eerder was de Raad van State ook al zeer kritisch over het voorstel. De belangrijkste kabinetsadviseur miste een "adequate probleemanalyse" en zag de noodzaak ook niet om bevoegdheden uit te breiden. Op een aantal onderdelen is het voorstel vervolgens aangepast.

De wet werd opgesteld in de vorige regeerperiode. Inmiddels is minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs Dennis Wiersma ervoor verantwoordelijk, samen met minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Robbert Dijkgraaf.