UWV draait ruim 700 boetes terug om onrechtmatige onderzoekswijze

Uitkeringsinstantie UWV draait 703 boetes terug die zijn gegeven op basis van onrechtmatig verkregen gegevens. Het gaat om straffen die de organisatie uitdeelde met behulp van een omstreden 'risicoscan' voor het opsporen van WW-fraude door mensen die in het buitenland zijn. Dit systeem zelf is in februari stilgelegd. Onder meer de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) vond dat die methode niet aan Europese privacyregels voldeed.

De 'risicoscan verblijf buiten Nederland' bestond uit een algoritme voor de opsporing van mensen met een WW-uitkering die in het buitenland verbleven, want om recht te hebben op zo'n uitkering moet je in principe in Nederland wonen. Maar het UWV ging daarin veel te ver. Zo verzamelde de dienst gegevens over IP-adressen en de locatie waarop werd ingelogd op een manier die wettelijk verboden was, bevestigde UWV in juli na berichtgeving van de NOS. Bezoekers van UWV-websites wisten bovendien niet dat ze werden gevolgd.

UWV moet nu honderden boetes terugdraaien, omdat alle zaken rond uitkeringsfraude gelijk behandeld moeten worden. Dit terwijl er een groep was van wie de zaak al afgesloten was en een straf had gekregen, maar ook een groep van wie de zaak nog niet was afgesloten op het moment dat UWV stopte met de opsporingsmethode. Om te voldoen aan die eis van gelijke behandeling zijn alle beslissingen op basis van de verboden risicoscan teruggedraaid.

Naast het terugbetalen van boetes, kan het ook zo zijn dat UWV stopgezette uitkeringen weer in ere herstelt. Ook draait de instantie waarschuwingen terug. De beslissing komt na advies van eigen juristen van de uitkeringsinstantie, advocatenkantoor Pels Rijcken en de AP.

De AP zegt erop toe te zien dat UWV herstelmaatregelen neemt. De privacytoezichthouder eist ook dat de uitkeringsinstantie daar regelmatig verslag over uitbrengt.

UWV onderzoekt op dit moment welke mogelijkheden er zijn om wettelijk toegestane "handhavingsinstrumenten" in te zetten die signaleren wanneer iemand met een uitkering ongeoorloofd in het buitenland verblijft. Dat hoeft niet per se een nieuwe risicoscan te worden, zegt een woordvoerder.