Van Dam: toeslagenherstel onvoldoende, terug naar twee routes

DEN HAAG (ANP) - De compensatie van gedupeerden in het toeslagenschandaal loopt dusdanig vast, dat volledig herstel van alle ouders vijftien tot twintig jaar dreigt te duren. De hersteloperatie is ondermaats en een "onoverzichtelijke en onuitvoerbare kluwen", oordeelt de commissie onder leiding van oud-Kamerlid Chris van Dam in een spoedadvies. Hij adviseert om het herstelproces terug te brengen naar twee routes, "met als belangrijkste route die van SGH", de stichting waar prinses Laurentien voorheen aan het roer stond.

De Stichting (Gelijk)waardig Herstel zal flink moeten opschalen en verantwoordelijk worden voor "emotioneel herstel en hulp bij het aannemelijk maken van de schade". Ouders die hier niet voor kiezen, mogen via de tweede route de schade zelf aannemelijk maken, schrijft hij in zijn rapport.

Voormalig staatssecretaris Nora Achahbar had Van Dam om spoedadvies gevraagd om de volledig vastgelopen hersteloperatie vlot te trekken. Haar opvolger Sandra Palmen neemt het rapport donderdag in ontvangst.

Verbetervoorstellen

De commissie oordeelt hard over de hersteloperatie. De overheid doet te veel beloftes, en de juridische kwaliteit van het proces is onvoldoende. "Deze hersteloperatie voldoet niet aan wat je in een rechtsstaat wel mag verwachten." Volgens Van Dam moet de overheid eigenlijk niet meer beloven het leven van gedupeerden te herstellen, "omdat de overheid daartoe helemaal niet in staat is".

In zijn verbetervoorstellen laat Van Dam de eerste stap in het herstelproces intact. Veruit de meeste mensen die zich meldden, hebben inmiddels een 'integrale beoordeling' doorlopen en weten of ze gedupeerd zijn. Wel moeten ouders sneller hun dossiers krijgen, en moet de uitvoeringsorganisatie soepeler omgaan met bezwaren.

Aanvullende schadecompensatie

Het gaat vooral om de route om tot aanvullende schadecompensatie te komen. Het oerwoud aan regelingen moet worden teruggebracht tot de twee voorgestelde routes. Daaruit volgt een schikkingsvoorstel van een onafhankelijk expert. Zolang deze binnen de bandbreedtes valt, moet Financiën hiermee akkoord gaan. Het departement is immers partij in het schandaal en moet een "terugtrekkende beweging" maken, en niet alle voorstellen onder een vergrootglas leggen. Ruimhartigheid zit "niet in het DNA" van de betrokken overheidsorganisaties, ziet de commissie.

Volgens Van Dam zijn er 2000 tot 3000 gezinnen van wie "de regie uit handen is geslagen". Zij moeten uit het proces worden gehaald en breder hulp krijgen van een hulpverlener.

De commissie raadt verder aan een bestuurlijk kopstuk aan te wijzen dat boven de partijen staat.