Van Huffelen: digitalisering is uit de hand gelopen

Alexandra van Huffelen vindt dat de digitalisering "tot op grote hoogte uit de hand is gelopen". In een interview met het ANP zegt de eerste staatssecretaris van Digitalisering dat de komende jaren haar belangrijkste doel zal zijn om te "zorgen dat de digitale wereld net zo'n veilige, kansrijke en vooral inclusieve wereld wordt als de offline wereld". Ze wil dat de "publieke waarden" belangrijker worden in die digitale wereld.

Het kabinet moet "kansen benutten" die de digitalisering biedt, maar "binnen de context die we zelf belangrijk vinden", zo zegt ze. "Zorgen dat privacy goed beschermd is, mensen weten wat met hun gegevens gebeurt en dat die niet zomaar verhandeld worden. Dat we ook weten wie wie waar aan het volgen is, dat we zorgen dat het publieke debat op een goede manier wordt gevoerd."

"Ik denk dat veel mensen zich niet gerealiseerd hebben dat het een wereld op zich is", zegt Van Huffelen. "Die is veel groter gebleken dan we ooit dachten." Volgens de staatssecretaris moeten mensen zich beter bewust worden van de businessmodellen van de techgiganten voordat ze cookies aanvaarden, of anderszins gegevens met ze delen. "En we moeten normeren en reguleren", stelt Van Huffelen. Om te voorkomen dat de bedrijven onlusten in de samenleving opstoken om clicks te genereren, zoals Facebook bleek te doen, of meisjes aanzetten "om bijna niet meer te eten".

De staatssecretaris heeft deze dinsdag in een brief aan de Tweede Kamer laten weten hoe het coalitieakkoord de komende jaren in grote lijnen omgezet zal worden in kabinetsbeleid. Ze prijst daarin onder meer de manier waarop de regeringen van Zweden en Noorwegen stukken binnen uren of dagen openbaar maken, terwijl het in Nederland best weken of maanden kan duren - vaak zelfs een stuk langer dan de wettelijke termijn die daarvoor staat. Daar wil Van Huffelen "verder naar kijken". Ook zegt ze de komende tijd plannen uit te werken om desinformatie tegen te gaan.

In de brief gaat Van Huffelen ook in op haar plannen om de Autoriteit Persoonsgegevens toezicht te laten houden op algoritmes. Daarvoor wordt volgend jaar 1 miljoen euro uitgetrokken, oplopend naar 3,6 miljoen euro in 2026. "Ik ben al met de autoriteit in gesprek om te kijken hoe we die willen invullen", zo laat de bewindsvrouw weten.

In haar vorige functie was Van Huffelen als staatssecretaris medeverantwoordelijk voor de afhandeling van de toeslagenaffaire. Daarbij heeft ze naar eigen zeggen gezien hoe groot de consequenties kunnen zijn als burgers slachtoffer worden van algoritmes waarvan nauwelijks te achterhalen is hoe ze precies werken. Ze zegt daar "voortdurend" aan te denken in haar nieuwe baan, en wil naar eigen zeggen "waken dat het nog een keer kan gebeuren".