Vergiftigingencentrum: jongeren nemen vaker bewuste overdosis

Bij jongeren tussen de 13 en 17 jaar is de afgelopen twee jaar een opvallende stijging te zien van het aantal doelbewuste overdoseringen. In het jaaroverzicht van 2022 van het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) komt naar voren dat het aantal overdoseringen toenam met 37 procent ten opzichte van 2020. Ibuprofen of paracetamol werden het vaakst gebruikt.

Het ging afgelopen jaar om 1439 meldingen. Ook in 2021 was er al een grote toename zichtbaar, toen ging het zelfs om 1512 meldingen. In de vijf jaar hiervoor lag het aantal beduidend lager: tussen de 1000 en 1150 meldingen per jaar. Hoogleraar Dylan de Lange van het NVIC vindt het een verontrustende stijging. "We moeten nader onderzoeken wat deze trend betekent."

De stijging sinds juli 2020 was het sterkst bij meisjes van 13 tot en met 15 jaar. Het NVIC merkte in 2021 al op dat zo'n 84 procent van deze meldingen bij meisjes vandaan kwamen. Bovendien lieten de cijfers van het vergiftigingencentrum zien dat in weekdagen en schoolperiodes vaker meldingen worden gedaan van doelbewuste overdoseringen dan tijdens weekenden en zomermaanden.

Meestal gebruikten jongeren paracetamol (36 procent van de gevallen). Ook grepen jongeren naar ibuprofen (14 procent), methylfenidaat (7 procent), fluoxetine (6 procent) en quetiapine (6 procent). Het NVIC waarschuwt dat het overmatig gebruik van deze zelfzorggeneesmiddelen niet moet worden onderschat. "Een overdosis kan leiden tot lever- en nierschade en in sommige gevallen zelfs dodelijk zijn", aldus De Lange.

Het NVIC maakt onderdeel uit van het UMC Utrecht. Kinder- en jeugdpsychiater Bas Oude Ophuis van het Utrechtse ziekenhuis wijst erop dat de stijging in overdoseringen niet hoeft te betekenen dat al deze jongeren ook echt dood willen. "Maar het geeft wel aan dat het niet goed gaat met het kind."

Vanwege de toename heeft het NVIC in 2022 bij elke melding van een overdosering bij een jongere enkele aanvullende vragen gesteld. Deze gegevens moeten nog geanalyseerd worden. Tijdens de coronapandemie werden de schoolsluitingen, de avondklok en de anderhalvemetersamenleving genoemd als zaken die impact kunnen hebben op de mentale gesteldheid van jongeren. Het is nog onduidelijk in hoeverre dit heeft meegespeeld.

In het jaaroverzicht ziet het NVIC verder ook een toename in het aantal vergiftigingen met designer- en niet-geregistreerde benzodiazepinen. Dit zijn medicijnen tegen angst en/of slaapproblemen. Daarnaast kwamen er meer meldingen binnen van vergiftigingen op werk. Relatief vaak kwam een stof in het oog terecht.