Verscherpt toezicht op tappen data door inlichtingendiensten
15 mrt 2022, 14:13 • Landelijk
De Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) gaat verscherpt toezicht houden op het grootschalig onderscheppen van internetverkeer. Dat doen de inlichtingendiensten AIVD en MIVD vaak volgens de regels, maar de interne controle op het proces schiet tekort.
Dat leidt tot onrechtmatigheden, stelt de CTIVD dinsdag vast in een rapport. De dienst onderzocht de periode tussen 1 mei 2018 en 21 maart 2021.
Door die onrechtmatigheden wordt "onvoldoende invulling gegeven aan de wettelijke zorgplicht", aldus de CTIVD. Omdat de commissie in eerdere rapporten al soortgelijke conclusies trok, wil zij op de verdere uitvoering van de zogeheten kabelinterceptie het toezicht intensiveren. De zorgplicht houdt onder meer in dat de manier waarop de inlichtingendiensten de onderschepte gegevens verwerken voortdurend gecontroleerd wordt en dat een en ander volgens de wettelijke regels verloopt.
De AIVD en de MIVD hebben "technisch en juridisch moeten pionieren in een complexe omgeving", tekent de commissie aan. De diensten hebben vorig jaar een gezamenlijk verbeterplan gemaakt.
De introductie van kabelinterceptie was een belangrijk onderdeel van de in 2018 ingevoerde Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv), ook wel de ‘sleepwet’ genoemd. Het op grote schaal tappen van internetverkeer heeft tot veel discussie geleid, vanwege de grote inbreuk op de privacy van burgers. Dit was mede aanleiding voor het onderzoek van de CTIVD.
In de onderzochte periode vond de kabelinterceptie plaats in een beperkte vorm, het zogeheten ‘snapshotten’ - kortstondige, integrale onderschepping van gegevensstromen. De onderschepte gegevens worden daarbij onderzocht op "potentiële inlichtingenwaarde" en niet gebruikt voor inlichtingenonderzoek, zoals bij reguliere kabelinterceptie wel gebeurt.
De CTIVD ziet meerdere knelpunten tussen de wet, de wetsuitleg en de uitvoering in de praktijk. Zij adviseert het snapshotten van een aparte wettelijke grondslag te voorzien. In de wetstoelichting moet het begrip ‘gerichtheid’ beter worden uitgelegd, vindt zij.
Het kabinet werkt aan een tijdelijke aanpassing van de sleepwet, die ervoor moet zorgen dat Nederland zich beter kan verdedigen tegen cyberaanvallen. De aanbevelingen uit het CTIVD-rapport worden daarbij betrokken.
