Versnelde zeespiegelstijging: wat is de impact hiervan?

Een zeespiegel die na 2050 veel sneller stijgt dan verwacht. Het is een mogelijk scenario waarmee Nederland geconfronteerd kan worden. De komende tachtig jaar ligt deze stijging tussen de veertig centimeter en anderhalve meter. Sommige studies beweren zelfs twee meter. Wat zijn hiervan de gevolgen voor de kust van Nederland, maar ook het binnenland? Waterbouwkundige Renske de Winter van Deltares: “We moeten nu beslissingen gaan nemen, waardoor we over veertig jaar niet in de knel komen.”

Nederland heeft veel zaken al goed op orde, maar toch moeten we ons in een korter tijdsbestek aanpassen aan steeds groter wordende veranderingen. “De afgelopen jaren zijn er steeds meer studies naar buiten gekomen die laten zien dat de ijskappen van Antarctica instabieler zijn dan gedacht. Dit heeft straks mogelijk gevolgen voor onder andere de kustveiligheid, zoetwatervoorziening en leefbaarheid.”

Met name in het westen van Nederland heb je te maken met kustveiligheid. “Je moet gaan nadenken over hoe je de boel veilig houdt als de zeespiegel sneller gaat stijgen. Dit doen we nu al met behulp van zandsuppleties, wat betekent dat we zand uit de zee halen en dit dichter naar de kust brengen.” Rond 2050 is naar schatting ongeveer drie tot vier keer meer zand nodig dan nu, ook zonder extra versnelde zeespiegelstijging. In 2100 kan dit oplopen tot twintig keer meer, afhankelijk van de snelheid van de stijging.

Ook het binnenland ondervindt last van de zeespiegelstijging. “Er zal straks steeds meer zoutindringing via grondwaterstromen optreden en het zoute zeewater kan via de rivieren ook verder het land binnen trekken. Afgelopen zomer tijdens de extreme droogte en lage rivierafvoeren was te zien tot wat voor een soort problemen dit leidt. Dit heeft een impact op de landbouw, omdat het land beter functioneert bij zoet water.”

Maar ook inlaatpunten in het benedenrivierengebied (Gouda, Lek, Bernisse) zullen vaker en langer moeten sluiten. Door zoutindringing via de ondergrond neemt de watervraag toe bij een vergelijkbaar landgebruik. “Als een innamepunt van water net op een punt staat waar in de toekomst geen zoetwater meer is, kan dat een probleem vormen voor je drinkwatervoorziening.”

Tussen Hoek van Holland en Scheveningen ligt de Zandmotor, een extra stuk land aan de kust. “Het brengen van zand naar de kust is een onderhoudsstrategie die Nederland sinds de jaren 90 gebruikt om huidige zeespiegelstijging en erosie te compenseren, en met deze maatregel wordt er nu gekeken of het zinvol is om in een keer heel veel zand neer te leggen. Er wordt nu onderzoek gedaan naar hoe zo’n grote zandsuppletie zich gedraagt. We hebben waarschijnlijk in de toekomst meer van dit soort grote maatregelen nodig.”

De problemen die veroorzaakt worden door de stijging van de zeespiegel zijn heel divers, aldus Renske. “Het gaat niet alleen maar over overstromingen. Als land, en zeker in West Nederland, krijgen we straks een scala aan problemen op verschillende niveaus. We moeten gaan nadenken hoe we ons land verder willen gaan inrichten om met de mogelijk extra versnelde zeespiegel om te gaan, ook al kunnen de meeste problemen pas in de tweede helft van deze eeuw plaatsvinden.”