Vertegenwoordiger Suriname wil U-bocht kabinet met slavernijexcuses

Johan Roozer van het Surinaamse Nationaal Comité Herdenking Slavernij wil dat het kabinet een "U-bocht" maakt in zijn plannen om - zoals niet officieel is bevestigd, maar wel uitgelekt - excuses aan te bieden voor het slavernijverleden op 19 december. Dat zegt hij bij aanvang van het overleg in het Catshuis met premier Mark Rutte, een aantal andere leden van het kabinet, en organisaties die zich bezighouden met dit verleden en vertegenwoordigers van Suriname en Caribisch Nederland. Als excuses worden aangeboden volgens de nu uitgelekte plannen, verwacht Roozer niet dat Suriname deze kan accepteren.

De uitgelekte plannen dat het kabinet op 19 december excuses aan wil bieden komen wat Roozer betreft te overhaast. Bovendien vindt hij de datum "volstrekt willekeurig uitgekozen". Hij herhaalt het pleidooi dat de slavernijcomités in Nederland, Suriname, Curaçao en Aruba donderdag kenbaar hebben gemaakt in een brief die is ingezien door NU.nl om op 1 juli volgend jaar excuses aan te bieden. Dan is het precies 150 jaar geleden dat er echt een einde kwam aan slavernij binnen het Koninkrijk.

Bij meerdere genodigden klinkt de roep om meer de tijd te nemen om te bespreken en uit te denken hoe de excuses kunnen worden aangeboden. Roozer zegt dat in het cultureel diverse Suriname meer tijd nodig is om alle meningen te horen en hier consensus over te bereiken.

Mercedes Zandwijken van de stichting Keti Koti Tafel vindt ook dat er langer gesproken moet worden over waar de excuses precies over gaan. Daarmee bedoelt ze bijvoorbeeld de vragen of de excuses ook gaan over de erfenis van het slavernijverleden en welke normen zijn overschreden. "Als je daar niet gezamenlijk een helder beeld over hebt, dan kan je wel eens een excuus maken dat helemaal fout valt", vreest Zandwijken.

Na bezoeken aan Suriname van een delegatie van de Tweede Kamer en Rutte afgelopen zomer had Roozer verwacht dat de excuses in goed overleg tot stand zouden komen. Maar hij is daarin teleurgesteld. Belanghebbenden moeten wat hem betreft bijvoorbeeld meer invloed hebben op de tekst die wordt uitgesproken als de excuses worden aangeboden, zodat de juiste toon wordt aangeslagen. Hij vindt ook dat er gesproken moet worden over de hoogte van en bestemming van de aan excuses gekoppelde geldbedragen.

Machiel Keestra, eveneens van de Keti Koti Tafel, denkt dat het gesprek geslaagd is als wordt besloten dat er een "zorgvuldig proces op gang moet komen vanaf bijvoorbeeld 19 december dat uitmondt in excuses op 1 juli 2023".

Schrijver Roland Colastica is bij het overleg namens Curaçao en zegt te kunnen leven met de datum van 19 december. Hij hoopt dat de excuses het begin worden van "een nieuw tijdperk. Waarin we kunnen zeggen: jongens dit is er gebeurd, dit is gedeelde geschiedenis die we hebben, hoe gaan we hier verder mee door?"