Hulporganisaties: laatste evacués moeten snel uit Afghanistan

Twee jaar na de val van Kabul is er nog altijd veel onduidelijk over wie wel en wie niet in aanmerking komen voor evacuatie uit Afghanistan. De honderden mensen die nu nog in het land zitten moeten er daarnaast snel uit, willen hulporganisaties zoals VluchtelingenWerk en Amnesty International.

Dat zeggen de hulporganisaties in reactie op het rapport van de commissie-Ruys over de evacuaties uit Afghanistan. In het rapport dat vrijdagochtend werd gepubliceerd concludeerde de commissie dat de evacuaties chaotisch verliepen door slechte voorbereiding van de ministeries van Defensie en Buitenlandse Zaken. Door te veel onduidelijkheid moesten ministeries improviseren.

"Niet de bureaucratische regels, maar de risico's die deze mensen lopen zouden leidend moeten zijn", schrijft VluchtelingenWerk. De organisatie wil dat aanvragen van mensen die hebben gewerkt met het ministerie van Defensie en EUPOL (de Europese politiemissie in Afghanistan), of die als bewaker werkten van de Nederlandse ambassade in Kabul "alsnog voortvarend" worden behandeld. Deze ongeveer 150 mensen, die zich nu nog in Afghanistan bevinden en niet op de evacuatielijst van Defensie staan, moeten "zo veilig mogelijk" naar Nederland kunnen komen.

Ook Amnesty wijst op het gevaar dat sommige mensen in Afghanistan nog altijd lopen. "Alles moet nu in het werk worden gesteld om hen te evacueren", stelt de mensenrechtenorganisatie. Amnesty maakt zich grote zorgen over de ontwikkelingen in het land sinds de machtsovername, met name de positie van vrouwen en meisjes.

VluchtelingenWerk, dat ook meewerkte aan het rapport, omschrijft het evacuatietempo als traag: "Alleen tijdens de acute evacuatiefase (15 tot 26 augustus 2021) werden er snelle beslissingen genomen en werd snel gehandeld, daarvoor en daarna was het traagheid troef." Ook heeft de Nederlandse overheid "herhaaldelijk te weinig, onduidelijke of foutieve informatie gegeven", waardoor niet duidelijk is waar mogelijke evacués terecht kunnen met vragen. De verstrekte informatie is en was volgens de organisatie soms onjuist of onvolledig en regels worden te strikt nageleefd.

Hulporganisatie Oxfam Novib noemt de val van Kabul een "uiterst pijnlijk hoofdstuk", schrijft directeur Michiel Servaes op LinkedIn. "Goed dat er nu scherpe conclusies worden getrokken", schrijft hij.

Hulporganisatie Cordaid wil dat de Nationale Veiligheidsraad, die sinds november vorig jaar bestaat voor crises, getest wordt. "Ik vraag me af of die voldoende is", zegt politiek adviseur Paul van den Berg. "Als zich een crisis voordoet, is er geen tijd om bij te stellen."