Vrees voor digitale chaos bij invoering nieuw wetboek in 2026

De politie, het Openbaar Ministerie (OM) en de rechterlijke macht vrezen dat ze te weinig tijd hebben om hun digitale systemen aan te passen aan het nieuwe Wetboek van Strafvordering (WvS). De ambitie is dat het parlement de grondige wijziging van het wetboek in 2024 afhandelt, waarna het in 2026 klaar is voor invoering. Maar de drie belangrijkste uitvoerders van het wetboek - waarin de regels over opsporing, vervolging en berechting staan - vinden dat erg ambitieus.

Dat zeiden ze donderdag tijdens een gesprek met de Tweede Kamer. Een nieuw wetboek is voor de politie "ongelooflijk belangrijk", maar "we creëren een totale chaos als de digitalisering niet op orde is", zei Hanneke Ekelmans van de korpsleiding. Topman Gerrit van der Burg van het OM wees erop dat het digitaliseringstraject al "een ingewikkelde weg is" en zeker met het beoogde nieuwe wetboek op komst. Een belangrijk ijkmoment voor zijn organisatie is als de tekst van het nieuwe wetboek vaststaat, dus als zowel de Tweede als de Eerste Kamer ermee heeft ingestemd. "Daarna is er nog een behoorlijke tijd nodig" voor de aanpassing van de ICT-systemen. "Het belangrijkste is om er klaar voor te zijn", vindt hij.

Voorzitter Henk Naves van de Raad voor de Rechtspraak gaf aan dat er drie tot vijf jaar nodig is om de systemen aan te passen op de wijzigingen, dus "begin 2026 is te ambitieus". Volgens Naves zijn er al processen in gang gezet en adviezen uitgebracht om het ICT-systeem te moderniseren. De rechtspraak is al jaren bezig de werkprocessen te digitaliseren, maar dat traject duurt veel langer en is veel duurder dan was verwacht.

De modernisering van het Wetboek van Strafvordering wordt al tien jaar voorbereid door alle spelers die werken met het strafrecht, in samenwerking met het ministerie van Justitie en Veiligheid. De herziening is nodig omdat het oude wetboek uit 1926 stamt en er sindsdien zeker 150 wijzigingen in zijn aangebracht. Tegelijk staan belangrijke uitspraken van de Hoge Raad er nog niet in en is het wetboek ook op het gebied van technologische ontwikkelingen niet actueel.