Minister vindt Vaandeldrager missende schakel, VVD steunt aankoop

De Vaandeldrager, het schilderij van Rembrandt waar het kabinet 150 miljoen euro voor wil uittrekken, is een "missende schakel" in de kunstgeschiedenis, vindt demissionair minister Ingrid van Engelshoven. Het werk is volgens haar een opmaat naar de beroemde Nachtwacht en hoort dan ook in de Nederlandse collectie.

De aankoop is omstreden, omdat het kabinet zoveel geld uittrekt voor een enkel werk terwijl de cultuursector nog zwaar lijdt onder de coronacrisis. Donderdagavond stemt de Tweede Kamer over het voornemen van het kabinet. Ook de Eerste Kamer moet nog akkoord gaan voordat de koop definitief is.

De minister erkent dat de timing "buitengewoon ongelukkig" is, maar dat Nederland geen andere keuze had dan overgaan tot de aankoop. Frankrijk zag onlangs af van de aankoop, waarna het werk vrijkwam op de internationale markt. Van Engelshoven vreesde dat het doek in bezit zou komen van een verzamelaar en zou "verdwijnen". Volgens de minister "was er geen ander moment" voor de koop dan nu.

De VVD "worstelde" nog met het plan om tijdens de coronacrisis 150 miljoen euro uit te trekken voor een schilderij van Rembrandt. De timing is volgens Kamerlid Pim van Strien "ronduit beroerd", nu de cultuursector de "eindjes aan elkaar moet knopen". Maar later in een debat verklaarde hij toch steun voor de koop. Het werk gaat bij aankoop op tournee langs alle provincies, iets wat de VVD belangrijk vindt. Hoe deze tour er precies uit gaat zien, gaat de minister nog uitwerken.

Andere coalitiepartijen voelen ook ongemak. CDA-Kamerlid Lucille Werner begrijpt dat mensen het "wrang" vinden zoveel geld uit te geven aan een enkel kunstwerk, terwijl de hele sector het zwaar heeft. Maar zij benadrukt ook dat het cultureel erfgoed is en de aankoop een goede keuze is. Ook Jorien Wuite (D66) vindt het "moeilijk". Wel begrijpt ze dat het kabinet "deze kans niet heeft laten lopen". Wuite vindt het een "symbool van een kabinet dat durft te investeren".

De linkse oppositie wil dat hetzelfde bedrag naar de hele cultuursector gaat. Bij eerdere kunstaankopen door het Rijk, zoals van de Victory Boogie Woogie van schilder Mondriaan, gebeurde dat ook. Met een aanpassing in de wet willen de SP, GroenLinks, PvdA, PvdD, BIJ1, Volt, BBB en de fractie Den Haan de miljoenen vrijmaken voor de sector. De coalitiepartijen zeggen nog niet of ze dit voorstel steunen.

Maar het gaat de linkse partijen niet alleen om het geld, aldus GroenLinks-Kamerlid Lisa Westerveld. Ze hebben ook vraagtekens wat het werk toevoegt aan de Nederlandse kunstcollectie. Nederland heeft al 44 werken van Rembrandt en volgens de partijen draagt De Vaandeldrager niet bij aan de diversiteit van de Nederlandse kunstcanon.