Waakhond: diensten willen te makkelijk tappen

De geheime diensten in Nederland vragen vaak zonder goede onderbouwing toestemming om bijvoorbeeld vermeende terroristen af te tappen of te hacken. Ongeveer een op de twintig verzoeken is onrechtmatig, meldt de zogenoemde Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB), die daar toezicht op houdt.

De TIB mag geen precieze aantallen noemen omdat het om staatsgeheim gaat. Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken geven exacte aantallen te veel van de werkwijze van de diensten bloot. Het ministerie wijst er verder op dat de commissie nog maar kort actief is.

De bevindingen gaan over de eerste vijf maanden. De waakhond zelf zegt dat het nu nog te vroeg is om aan de cijfers vergaande conclusies te verbinden. Bij afgekeurde verzoeken werd bijvoorbeeld niet aangetoond dat de inzet noodzakelijk was. Ook ontbrak bij aanvragen informatie die wettelijk is vereist, of een goede onderbouwing.

De driekoppige TIB kwam er op 1 mei als deel van de omstreden nieuwe wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Als de geheime diensten AIVD of MIVD bijzondere bevoegdheden willen gebruiken, zoals aftappen via de kabel, geeft de TIB een bindend oordeel. De onafhankelijke controle is bedoeld als extra waarborg tegen onnodige schending van de privacy.

De TIB benadrukt in haar eerste verslag dat verzoeken inmiddels al beter worden opgesteld dan in het begin en dat verdere aanpassingen volgen. Bij het eerste jaarverslag volgend jaar kan dan worden geconcludeerd in hoeverre die verbeteringen gevolgen hebben gehad voor het aantal weigeringen.