Weduwen bestrijden Shell om recht na executies

Vier weduwen van mannen die in 1995 in Nigeria zijn geëxecuteerd na wat wereldwijd werd veroordeeld als een schijnproces, proberen in de rechtbank in Den Haag gerechtigheid te vinden. Ze beschuldigen oliemaatschappij Shell van betrokkenheid bij de dood van hun echtgenoten, die nog geen twee weken na het uitspreken van het doodvonnis werden opgehangen. Shell zegt zich volstrekt niet verantwoordelijk te voelen voor de dood van de zogeheten Ogoni Negen, hoe ,,vreselijk en ingrijpend'' de executies ook waren.

De zitting was de eerste kans voor de weduwen om de zaak voor een rechter te brengen. Twee van hen getuigden emotioneel over hun verlies. De mannen waren veroordeeld voor betrokkenheid bij de dood van vier traditionele leiders van het Ogoni-volk. ,,Ik vecht al 22 jaar voor gerechtigheid voor mijn vermoorde man, zodat zijn naam kan worden gezuiverd van een misdrijf dat hij nooit heeft begaan'', zei Esther Kiobel, die inmiddels Amerikaans staatsburger is.

De zitting was bij vlagen ook zeer technisch omdat de Nederlandse rechtbank in dit geval ook de Nigeriaanse wet moet toepassen. Shell verweerde zich ertegen dat de rechtbank in Den Haag zich een mening zou moeten vormen over een strafproces dat in Nigeria is gevoerd en noemde de rechtbank niet bevoegd. Bovendien is de zaak in de ogen van Shell verjaard.

Volgens de weduwen werkte Shell nauw samen met het toenmalige Nigeriaanse regime en zou bij herhaling zijn aangedrongen op maatregelen tegen het Ogoni-volk, dat protesteerde tegen de schade van de oliewinning in de Nigerdelta. Een advocaat van het bedrijf zou zich zelfs als partij in het strafproces hebben gevoegd, aan de kant van de Nigeriaanse aanklager. Shell verzette zich tegen dat beeld en noemde het ,,ondenkbaar'' dat het bedrijf zich zou bemoeien met een strafproces in een ander land.

Shell betaalde eerder wel 15 miljoen dollar aan de nabestaanden van een van de geëxecuteerde mannen, de activist Ken Saro-Wiwa. ,,Dat was een humanitair gebaar, Shell heeft nooit de verantwoordelijkheid voor zijn dood aanvaard'', zei de advocate van het bedrijf.

De rechtbank doet op 8 mei uitspraak. Het is nog niet duidelijk of dat meteen het eindvonnis is.