Weekers: Belastingdienst stond er in 2010 beroerd voor

In 2010 trof toenmalig staatssecretaris Frans Weekers de fiscus in "beroerde" staat aan. Vooral de afdeling Toeslagen was een zorgenkindje, zegt de oud-bewindsman in een verhoor over de toeslagenaffaire. "Toeslagen was een heel grote fabriek. Maar men moest het allemaal houtje-touwtje doen."

Een reeks ministers en oud-bewindspersonen wordt deze week onder ede gehoord over hun rol in de toeslagenaffaire. Een Kamercommissie probeert te achterhalen wie ambtelijk en politiek verantwoordelijk is voor het schandaal met de kinderopvangtoeslag. De naam van Weekers werd vorige week ook al een paar keer genoemd, door ambtenaren aan de top van de Belastingdienst en de ministeries van Financiën en Sociale Zaken.

Zo tekende een ambtenaar op hoe Weekers op het departement kwam na de beruchte fraudezaak door een aantal Bulgaren. De bewindsman zou op emotionele wijze een hardere fraudeaanpak hebben geëist van Toeslagen, onderdeel van de Belastingdienst. Maar bij zijn aanstelling als staatssecretaris lag de focus al op de aanpak van fraudeurs. Dat ging bovendien gepaard met forse bezuinigingen.

De afdeling Toeslagen had te maken met krakkemikkige systemen en het systeem van voorschotten maakte het werk ingewikkeld. Maar Weekers geeft aan dat Toeslagen ook voor zijn tijd een bron van zorg was. In 2006 kreeg de fiscus het uitkeren van Toeslagen in het takenpakket. "De Belastingdienst is een collecterende instantie. Dat zit in het DNA van de Belastingdienst. Toen kregen ze het uitkeren erbij. Ik denk dat uitkeren een wezenlijk ander vak is dan innen."

Een aantal maanden na zijn aanstelling heeft Weekers zijn zorgen over het toeslagensysteem geuit in de ministerraad. Dat ging niet zozeer over het effect van het stelsel op ouders, maar vooral de fraudegevoeligheid van de kinderopvangtoeslag. Er was al langer een nieuw stelsel in de maak, maar dat werd steeds uitgesteld en is ook uiteindelijk ook nooit ingevoerd. Een voorstel om kinderopvangbedrijven en gastouderbureaus direct te betalen strandde in het kabinet Rutte-II, bleek vorige week al uit de verhoren.

De hervorming van het toeslagenstelsel zal op zijn vroegst gebeuren in de volgende kabinetsperiode, na de verkiezingen van maart volgend jaar.