Zuid-Holland zet met uitkoopregeling deur naar onteigening open

De provincie Zuid-Holland heeft in zeven specifieke gebieden de deur opengezet naar gedwongen onteigening van grondeigenaren. Een meerderheid van Provinciale Staten (39-11) stemde woensdag voor het aanbieden van volledige schadeloosstelling, wat betekent dat de veelal agrarische ondernemers extra geld krijgen als ze hun grond aan de provincie verkopen. Consequentie daarvan is wel dat in het uiterste geval gedwongen onteigening mogelijk wordt, een politiek gevoelig thema.

Zuid-Holland wil volgens gedeputeerde Berend Potjer (natuur, GroenLinks) "te allen tijde" voorkomen dat het zo ver komt. "Maar we kunnen geen volledige schadeloosstelling aanbieden als we niet de bereidheid uitspreken om als laatste redmiddel het 'o-woord' in te zetten", zo doelde Potjer op onteigening. Anders wordt deze regeling volgens de gedeputeerde als staatssteun gezien en kan de provincie een boete van Europa krijgen.

Het gaat om de grond in zeven specifieke gebieden, die volgens Zuid-Holland "cruciaal" zijn voor de voltooiing van het Natuurnetwerk Nederland (NNN). Over drie jaar moet die verbinding van bestaande en nieuwe natuurgebieden zijn afgerond. Zuid-Holland heeft hiervoor nog zo'n 1200 hectare grond nodig.

Bij volledige schadeloosstelling krijgen grondeigenaren niet alleen de getaxeerde waarde van hun grond en de panden daarop, maar ook geld voor een eventuele verhuizing, aankoop van grond elders en juridische bijstand. Volgens gedeputeerde Mariëtte van Leeuwen (financiën, BBB) ligt de vergoeding "30 tot 40 procent hoger dan normaal".

De provincie heeft een voorkeur voor zelfrealisatie, wat betekent dat de agrarische ondernemers op hun eigen grond voor natuurontwikkeling zorgen. Ruilen van grond of verkoop is ook al langer mogelijk. "Maar dat heeft geen enkele beweging gerealiseerd", aldus Van Leeuwen. De provincie hoopt dat de volledige schadeloosstelling wél een aantrekkelijk aanbod is. "Voor boeren die geen opvolging hebben of er al aan dachten om elders heen te gaan."

Vrijwel alle partijen in de Staten gaven aan tegen onteigening te zijn. Toch stemde een meerderheid voor de regeling, waaronder alle coalitiepartijen met daarbij de BBB. De partij hoopt er volgens fractievoorzitter Hans Veentjer op dat de regels voor staatssteun worden aangepast, of dat er met een nieuw kabinet minder nieuwe natuur hoeft te worden gerealiseerd.