Ex-president jaar na Koreaanse noodtoestand: actie voor vrijheid

SEOUL (ANP/AFP/RTR) - De afgezette Zuid-Koreaanse president Yoon Suk-yeol heeft woensdag opgeroepen tot actie voor vrijheid, precies een jaar nadat hij een politieke crisis had veroorzaakt door de militaire noodtoestand af te kondigen.

"Nu is het tijd om opnieuw op te staan voor de verdediging van de vrijheid van de Republiek Korea, de rechtsstaat en de nationale soevereiniteit... Dit land behoort toe aan jullie, het volk", aldus Yoon in een verklaring. Hij zit nu in de gevangenis in afwachting van zijn proces wegens opruiing. Er lopen meerdere onderzoeken naar hem en de noodtoestand.

Yoon kondigde die noodtoestand onverwachts af. Hij probeerde daarmee onder meer het parlement, waar de toenmalige oppositie de meerderheid had, buitenspel te zetten. Hij stuurde militairen naar het parlement, maar kon niet voorkomen dat de volksvertegenwoordiging de noodtoestand wegstemde. Yoon werd later afgezet en oppositiekopstuk Lee Jae-myung won de vervroegde presidentsverkiezingen.

'Nationale crisis'

Yoons presidentschap verliep moeizaam omdat zijn partij zonder parlementaire meerderheid lastig plannen kon uitvoeren. De noodtoestand was volgens hem nodig om Zuid-Korea te waarschuwen voor een "nationale crisis". Hij vindt dat Lee's Democratische Partij, destijds in de oppositie, de democratie dreigde te ondermijnen. Critici vinden dat Yoon zelf de democratie bedreigde.

Lee zei woensdag dat het Zuid-Koreaanse volk "een ongekende democratische crisis in de wereldgeschiedenis op vreedzame wijze heeft overwonnen". Hij wil dat 3 december een nationale feestdag wordt, om de rol van het volk bij het verwerpen van de noodtoestand te vieren. De president verklaarde ook dat hij het belangrijk vindt dat de verantwoordelijken voor de noodtoestand worden berecht.

Politieke verdeeldheid

Er is nog altijd politieke verdeeldheid over de noodtoestand, vooral in Yoons voormalige partij (PPP). Daar heerst een jaar later geen consensus over de vraag of formeel excuses moeten worden aangeboden. De PPP-fractieleider kwam woensdag met excuses voor het niet voorkomen van de politieke chaos en een groep van 25 PPP-parlementariërs bood gezamenlijk excuses aan.

Hardliners binnen de PPP blijven Lee en zijn partij beschuldigen van het aanwakkeren van conflict. Yoon haalde in zijn verklaring van woensdag uit naar zijn opvolger voor het leiden van een "onrechtvaardige en corrupte dictatuur". De gevallen politicus riskeert een levenslange gevangenisstraf of de doodstraf voor het afkondigen van de noodtoestand.