Drie jaar geleden deed Naz Kawan onderzoek naar lokale productie en circulaire economische oplossingen in de mode-industrie. Bij The Refugee Company kwam ze een groot netwerk van gevluchte kleermakers tegen. Voor velen van hen is het lastig om een lange termijn baan te vinden. Inmiddels hebben 25 van hen een plek bij Makerspace in de voormalige Bijlmerbajes, opgericht door Naz en Fleur Bakker, waar hun talenten worden ingezet en er op een duurzame manier wordt bijgedragen aan de mode – en textielindustrie.
Makerspace maakt onderdeel uit van A Beautiful Mess, een restaurant, koffiebar en textielfabriek/atelier in Amsterdam, waar mensen met een vluchtachtergrond aan het werk zijn. De mode-industrie is de op een na grootste vervuiler van het klimaat en een industrie waar de kleermaker zelf geen gezicht heeft, laat staan dat deze waardering krijgt voor zijn of haar vakmanschap. “In de vluchtelingenstroom zitten veel talenten die aansluiten op de uitdagingen die wij hebben. Bij ons kunnen zij direct aan het werk, zonder dat ze de taal spreken. Zij werken in opdracht van designers en je kan ze persoonlijk ontmoeten.”
Waarom doe je wat je doet?
“Ik heb altijd een grote passie voor mode gehad, maar niet alleen de esthetische kant van mode. Ik wil het inzetten als middel voor verandering. Ik heb zelf een vluchtelingen achtergrond en heb gezien hoe moeilijk het voor mijn moeder was om hier een nieuw bestaan op te bouwen. Het is belangrijk dat we mensen zien voor wie ze zijn en dat we hun talenten inzetten binnen onze economie. De beste manier om mensen op een lange termijn aan een baan te helpen, is door te kijken naar de talenten die ze hebben en ze hiervoor in te zetten. Naast dat we kleermakers weer moeten waarderen om hun vakmanschap is het ook belangrijk dat we ons bewust worden van de impact die producten hebben op het klimaat. Dat houdt in bewuster consumeren en produceren. Willen we klimaatverandering tegengaan, dan móeten we echt overgaan tot actie. Dat kan alleen met een integrale aanpak waarbij industrieën samenwerken.”
Hoe is het nu met je?
“We zijn in januari begonnen en het is echt uit de hand gelopen, het is heel druk. We hadden afgelopen week de opening van onze Beautiful Mess concept store, die we samen met de Bijenkorf hebben gerealiseerd. Veel grote bedrijven willen met ons samenwerken. Naast de textielfabriek hebben we nu dus ook een winkel waar we producten verkopen aan consumenten, gemaakt van oud textiel. Ze kunnen dan meteen zien waar en door wie de kleding wordt gemaakt. We krijgen steeds grotere opdrachten binnen en zijn hard aan het groeien. We willen het komende jaar nog meer kleermakers aan het werk zetten. Circulair werken, daar maak ik me hard voor.”
Waarom sta jij in de ochtend op?
“Omdat ik een verandering wil maken. Het geeft me veel voldoening, dat er echt een plek is waar duurzaamheid en mens centraal staan. Ik heb vanaf mijn zestiende van een textielfabriek in Nederland gedroomd en dat is er nu, dat geeft mij veel energie om daar elke dag mee aan de slag te gaan.”
Hoe zorg je goed voor jezelf als eigen ondernemer?
“Ik sport veel, dat zorgt ervoor dat ik mijn hoofd kan legen. En het feit dat ik de juiste mensen om mij heen heb met dezelfde missie, dat versterkt en geeft energie. We worden ondersteund door de Refugee Company, dat is fijn. Daarnaast lees ik veel, wat me rust geeft. Maar het is wel zeven dagen werken. Ik vind het best een pittig jaar.”
Wat zou je graag nog een keer willen doen?
“Ik zou graag nog een keer terug willen naar het Koerdische gedeelte van Irak. Ik ben daar sinds mijn derde niet meer geweest. Ik voel me heel erg Nederlands. Ik ben vanuit Irak met mijn moeder en zusje gevlucht, mijn vader is daar overleden. Dat is de reden dat ik graag terug zou willen gaan. Ik was drie toen we moesten vluchten. Ik kan me niks van die tijd herinneren. Het voelt daardoor als een fabeltje dat ik daar vandaan kom. Het zou voor mij bijzonder zijn als ik dat nog een keer kan doen.”
Welke wijze les heb je recent geleerd?
“Niet achteruit, maar vooruit kijken. Dit heeft mijn moeder mij bijgebracht en dit heeft me ook verder gebracht. Je hebt geen invloed op je verleden, maar wel op het heden. Daar kan je een positieve invloed op hebben.”
Wat kunnen wij van jou leren?
“Mijn grote mate van verantwoordelijkheidsgevoel voor mijn omgeving, mens en milieu en dat ik mensen en bedrijven aanspoor om ook meer verantwoordelijkheid te nemen. Ik sta echt stil bij de impact die we als individuen teweeg kunnen brengen.”
Wat waardeer je aan jezelf?
“Mijn doorzettingsvermogen, mijn nieuwsgierigheid in mensen en in wat ze doen. Dat ik altijd vragen stel, kijk of iets op een andere manier gedaan kan worden. Daar komt mijn impuls om te ondernemen vandaan. En ik waardeer aan mezelf dat ik het ook durf, durf te ondernemen.”
Stel je mag een uur met iemand wandelen, wie zou dat zijn en waar zou je het over willen hebben met deze persoon?
“Dan zou ik kiezen voor Malala, de jonge Pakistaanse activiste die opkomt voor meisjes. Wat ik erg mooi vind, is dat zij al op haar leeftijd een grote verandering heeft doorgevoerd, waar ze een hoge prijs voor betaald heeft. Dat vind ik inspirerend. Ik zou van haar willen weten hoe zij onze wereld, en ook het onderwijs, over tien jaar ziet als zij dit mocht vormgeven. Hoe ziet zij de toekomst? Ze woont nu in Engeland en is dus weg uit Pakistan. Er zitten nog veel vrouwen en kinderen daar die niet weg kunnen. Hoe ziet zij dat?”