De Europese Commissie wil meer duidelijkheid over de onverwachte steun van de Amerikaanse regering voor het vrijgeven van patenten op coronavaccins, om zo het aanbod wereldwijd omhoog te helpen. Volgens betrokkenen is Brussel hier huiverig voor en kan het opschorten van deze patenten ook gevolgen hebben voor auteursrechten en ander beschermd intellectueel eigendom.
Ook zitten de EU-landen niet op één lijn over het vrijgeven van de Covid-19-patenten. Duitsland, waar farmaceut BioNTech het patent heeft op een samen met het Amerikaanse Pfizer ontwikkeld Covid-19-vaccin, heeft publiekelijk gezegd tegen te zijn. De Franse president Emmanuel Macron staat er “open” voor maar heeft twijfels over de doeltreffendheid van vrijgave van de octrooien. “Kun je intellectueel eigendom geven aan laboratoria die niet weten hoe ze het vaccin moeten maken en die niet binnen afzienbare tijd kunnen produceren”, vroeg hij zich hardop af bij aankomst op een EU-top in het Portugese Porto waar de leiders onder meer de patenten bespreken.
In een gezamenlijke brief aan de Europese Commissie wijzen Frankrijk, België, Spanje, Denemarken en Zweden erop dat het verhogen van de Europese productiecapaciteit de hoogste prioriteit moet hebben. De commissie heeft een mandaat van de 27 landen nodig als de kwestie tot onderhandelingen in de Wereldhandelsorganisatie WTO zou leiden. Unanieme toestemming is daarvoor niet nodig, maar zou wel een beter signaal afgeven, zeggen ingewijden.
Tijdens een WTO-vergadering deze week in Genève zei de Amerikaanse handelsvertegenwoordiger verrassend een ‘waiver-besluit’ te steunen omdat “de bijzondere omstandigheden van de Covid-19-pandemie vragen om bijzondere maatregelen”. Tot nu toe wilden de VS, net als de EU, Japan en het Verenigd Koninkrijk niets weten van het loslaten van deze patenten zoals Zuid-Afrika en India hebben voorgesteld. Brussel wil weten wat de VS precies bedoelen met de verklaring.
Het dagelijks EU-bestuur liet in een reactie meteen weten dat vrijgave van de patenten bespreekbaar is, maar de experts zijn terughoudend. Zij zeggen dat het niet de enige oplossing is om de wereldbevolking zo snel mogelijk tegen Covid-19 te beschermen. Bovendien kunnen WTO-onderhandelingen maanden duren. De huidige internationale afspraken over onder meer octrooien, merken- en auteursrechten kwamen in 1994 na acht jaar moeizaam onderhandelen tot stand.