In hoeverre gaan burgers de komende jaren extra betalen voor de CO2-uitstoot die hun energiegebruik veroorzaakt? “Dat wordt nog een hele politieke discussie”, voorziet klimaatchef Pieter Boot van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Hij reageerde tijdens een bijeenkomst in Den Haag op de Europese klimaatplannen die woensdag werden gepresenteerd.
De Nederlandse energiebelasting voor kleine verbruikers is al relatief hoog, legde Boot uit. Of toekomstige CO2-heffingen daar simpelweg bovenop komen, of op een andere manier worden verdeeld, is een politieke vraag. Daar zal het volgende kabinet een beslissing over moeten nemen.
De Europese plannen moeten ervoor zorgen dat de uitstoot van broeikasgassen tot 2030 daadwerkelijk met 55 procent vermindert ten opzichte van 1990, zoals eerder is afgesproken. Dat gebeurt onder meer door de uitstoot in meer sectoren te beprijzen. Niet alleen uitstoot van de industrie, maar ook die van de bebouwde omgeving (huizen en kantoren) en het vervoer moet boven een bepaald niveau een prijskaartje krijgen. Hoe dat precies gaat uitpakken voor burgers, valt nog niet goed te zeggen. Een van de uitgangspunten van de EU is dat vooral de leveranciers van energie de kosten betalen. Zij zouden die wel weer kunnen doorberekenen aan klanten.
Boot vond dat voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen en vicevoorzitter Frans Timmermans “heel sterk” duidelijk maakten dat het hier “niet alleen over milieubeleid gaat”, maar over de richting van de hele economie en maatschappij. Ook Faiza Oulahsen van Greenpeace vond de aankondigingen van de Europese Commissie “heel mooi” en krachtig. Ze maakt zich wel zorgen over een aantal onderdelen, bijvoorbeeld of de luchtvaart wel echt gaat meebetalen voor de vervuiling die de sector veroorzaakt. Van het Nederlandse klimaatbeleid is ze tot nu toe niet erg onder de indruk. “We zitten in Nederland op de achterbank te kibbelen. Dat noem je polderen.”
De EU wil met regelingen voorkomen dat burgers in financiële problemen komen door de kosten van verduurzaming. Oulahsen zei dat ze op dit punt “door de bomen het bos niet meer ziet”. In het algemeen noemde ze de grootscheepse plannen wel “een stap voorwaarts” en op sommige punten zelfs “revolutionair”. De Greenpeace-woordvoerster vergeleek de huidige stand van zaken qua klimaatverandering met “een huis dat op instorten staat” en dringend moet worden gerenoveerd.
Voorzitter Olof van der Gaag van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) reageerde enthousiast op de plannen. Die gaan volgens hem “ongelooflijk helpen” om Europa duurzamer te maken. Volgens hem maken Europese afspraken de energietransitie in Nederland ook makkelijker. Van der Gaag juicht verder toe dat de luchtvaart moet gaan betalen voor CO2-uitstoot. “Het wordt tijd dat het als een normale sector wordt behandeld.” Dat je nu voor een treinreis indirect wel CO2-heffingen betaalt en voor een vlucht naar Bali niet, is “niet uit te leggen”, vindt hij.