Het zou nooit nodig zijn geweest voor de overheid om de vroegere bank en verzekeraar SNS Reaal te redden, als het financiële concern zich niet in een avontuur had gestort met vastgoedtak Property Finance. Dat stellen onderzoekers die in opdracht van de Ondernemingskamer onderzoek hebben gedaan naar de gang van zaken bij SNS Reaal in de jaren voorafgaand aan de nationalisatie in 2013.
De onderzoekers twijfelen er niet aan dat, als Property Finance indertijd niet gekocht zou zijn, het niet tot nationalisatie gekomen zou zijn. Het concern was in het voorjaar van 2006 naar de beurs gegaan en nam direct daarna van ABN AMRO de zakelijke vastgoedportefeuille van Bouwfonds over. Critici noemden dat eerder al een opmerkelijke stap omdat SNS Reaal daarvoor geen enkele ervaring had met vastgoed.
Volgens de Vereniging van Effectenbezitters (VEB) hebben beleggers grote schade geleden. In enkele jaren ging ongeveer 4 miljard euro aan beurswaarde in rook op, aldus adjunct-directeur Paul Coenen van de VEB. Toen de financiële crisis in 2008 toesloeg leed SNS Reaal met de financiering van het vastgoed namelijk forse verliezen. Uiteindelijk sleurde de vastgoeddivisie het concern volgens Coenen de afgrond in.
De beleggersclub had er jaren terug al op aangedrongen om alles nog eens goed uit te zoeken. Hierover vond vervolgens veel juridisch gesteggel plaats. Nu heeft de Ondernemingskamer van het gerechtshof in Amsterdam een honderden pagina’s tellend rapport gepubliceerd. Coenen stelt dat zijn organisatie goed de tijd wil nemen om het onderzoeksverslag door te nemen. Maar na een snelle lezing van het rapport kan hij nu al zeggen dat de zaak wat hem betreft een staartje gaat krijgen.
De VEB wil met behulp van het rapport kijken of bijvoorbeeld bestuurders en commissarissen aansprakelijk kunnen worden gesteld voor de door beleggers geleden schade. Welke stappen de organisatie precies gaat nemen, kan Coenen nog niet zeggen. Ook staat volgens hem nog niet vast hoe hoog de claims precies zullen uitpakken. “Natuurlijk is niet de volle 4 miljard euro verhaalbaar.”
De Ondernemingskamer oordeelde eerder dit jaar al dat gedupeerde beleggers nog recht hebben op meer dan 800 miljoen euro van de Nederlandse overheid. Bij de nationalisatie betaalde de overheid destijds namelijk niets, omdat de stukken van de beleggers toch niets meer waard zouden zijn. Maar na uitgebreid onderzoek concludeerden rechters dat de beleggers daarmee te karig waren bedeeld en dat ze nog recht hadden op een schadeloosstelling.
Toch hebben de beleggers nog niets van dit geld gezien. Minister Wopke Hoekstra van Financiën kondigde later namelijk aan dat de Staat in beroep gaat bij de Hoge Raad. Volgens de overheid zou het berekende compensatiebedrag te hoog zijn. Ook is de Staat het niet helemaal eens met de redenering van de Ondernemingskamer.