Makelaarsvereniging NVM wil boetes voor gemeenten die zich niet houden aan afspraken over het aantal te bouwen woningen. “Er zijn woondeals, maar als een gemeente daarmee niets doet, staan er nu nog geen sancties op”, zei NVM-voorzitter Onno Hoes bij de toelichting op de kwartaalcijfers, waarin hij ook een ‘masterplan’ voor de woningmarkt ontvouwde.
Hoes denkt bijvoorbeeld aan een boete per dag als een gemeenten zich niet aan bouwafspraken houden, vergelijkbaar met een boete voor het niet betalen van belasting. “Zo kun je financiële prikkels inbouwen waardoor het voor gemeentes interessant wordt sneller te bouwen.” De overheid moet dit volgens Hoes verder uitwerken.
Volgens de NVM is wonen een “primaire levensbehoefte” in de Grondwet en moeten lokale overheden zich aan afspraken houden. Woningbouwplannen zijn volgens Hoes afhankelijk van gemeenteraden. Een minister zou volgens Hoes afspraken moeten afdwingen zoals destijds met de bouw van Vinex-wijken is gedaan. “Als gemeenten niks doen, moet het Rijk het afdwingen en grootschalige locaties instellen om te op te bouwen”, zegt Hoes.
Het woningmarktprobleem is volgens Hoes landelijk zo groot, dat er centraal geregisseerd moet worden. “Nationale problemen moet je nationaal aanpakken.” Verder wijst hij op de trage vergunningsverlening die de situatie verergert.
Fiscale voordelen voor zowel koop- als huurhuizen moeten volgens de NVM ook aangepakt worden. Dan gaat het om het afschaffen en afbouwen van de hypotheekrenteaftrek en de verhuurderheffing. Ook de zogeheten jubelton, het belastingvrij schenken van geld van ouders aan kinderen, moet weg. De NVM wil ook tijdslimieten op woningmarktregelingen. “De regelingen die we nu hebben zijn voor de eeuwigheid en we moeten af van het stapelen van regelingen.”
De NVM wijst ook op het bouwen van meer woonhuizen en eengezinswoningen in plaats van appartementen. Dit bepleitte het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) eerder ook. Volgens het EIB is de planning in de woningbouw momenteel scheef en worden er te veel appartementen gebouwd. Daardoor stokt de doorstroming op de woningmarkt. Verschillende hypotheekadviseurs zeiden onlangs juist dat de doorstroom van 50-plussers “cruciaal” is voor de woningmarkt. Maar dan moeten er wel passende huizen beschikbaar zijn, zoals appartementen.