De Europese Commissie wil met het toestaan van staatssteun voor bepaalde nieuwe, supermoderne chipfabrieken de halfgeleiderindustrie in de Europese Unie aanjagen. Ze stelt dit voor in de zogeheten Chips Act. Dat is een reeks wettelijke maatregelen en beoogde miljardeninvesteringen die de EU op korte termijn minder afhankelijk moeten maken van Azië en de Verenigde Staten. Op langere termijn moet de Chips Act van Europa een leider op de wereldmarkt maken. Om dat te bereiken zal 43 miljard euro in de chipindustrie worden gepompt: door de EU, het bedrijfsleven, de lidstaten en privé-investeerders, zegt commissievoorzitter Von der Leyen.
“Het tekort aan chips vertraagt ons economisch herstel van de pandemie”, aldus Von der Leyen. “Tegelijk groeit de vraag exponentieel.” Het dagelijks EU-bestuur wil het Europees aandeel van nu nog geen 10 procent in de wereldwijde chipproductie in de komende jaren verdubbelen. “Maar met die toenemende vraag komt het er eigenlijk op neer dat we onze productie tot 2030 moeten verviervoudigen.” Tegelijk wil de EU een open markt blijven en samenwerken met “gelijkgestemden, zoals de VS en Japan”, zegt ze. “Geen enkel land of zelfs continent kan volledig zelfvoorzienend zijn.”
Volgens vicevoorzitter Margrethe Vestager is de Chips Act een “strategisch initiatief”. “Die miniscule chips zitten in duizenden dingen die we dagelijks gebruiken, zoals smartphones en auto’s. Maar ze zijn ook de sleutel voor de groene en digitale transitie, bijvoorbeeld in de strijd tegen de opwarming van de aarde.” Ze benadrukt dat de staatssteunregels het al mogelijk maken om onder strikte voorwaarden staatssteun goed te keuren. Het gaat dan om zogeheten “first-of-its-kind” projecten: gloednieuwe, geavanceerde, nooit eerder geziene megafabrieken.
Om te voorkomen dat lidstaten chips exporteren naar landen buiten de EU als er een tekort is in het landenblok zelf, wil de commissie dat kunnen verbieden. Vestager zegt dat dit instrument “heel voorzichtig” moet worden toegepast, in overleg met de lidstaten, en in het belang van de EU. Tijdens de pandemie heeft Brussel al eens de export van Covid-19-vaccins geblokkeerd vanuit Italië.
De commissie zal meer subsidies uittrekken voor onderzoek en ontwikkeling van de volgende generatie halfgeleiders en een EU-fonds van 2 miljard euro opzetten om start-ups en kleinere innoverende bedrijven te steunen.
De lidstaten en het Europees Parlement moeten nog instemmen met de Chips Act. Europarlementariër Tom Berendsen (CDA) is alvast enthousiast. “De Chips Act is enorm ambitieus en een goed staaltje Europese industriepolitiek. Als rapporteur industriepolitiek ga ik de komende tijd aan de slag om de Chips Act zo snel mogelijk te lanceren.”