Bij een Europese boycot van Russische olie dreigen de prijzen voor diesel aan de pomp nog verder te stijgen. Europa maakt minder diesel dan het gebruikt en Rusland is een belangrijke dieselleverancier. De Vereniging Nederlandse Petroleum Industrie (VNPI) spreekt in het beste geval van hogere dieselprijzen, maar sluit ook niet uit dat er tekorten ontstaan. “Een duivels dilemma, want de olie-opbrengsten komen ten goede aan Poetin, maar een boycot heeft grote consequenties”, zegt een woordvoerder van de VNPI.
Een olieban van de Europese Unie tegen Rusland lijkt steeds dichterbij te komen. Duitsland kondigde woensdag aan voor het einde van dit jaar volledig te stoppen met de import van Russische olie. Volgens Berlijn is de stap onderdeel van een Europese routekaart. Rusland exporteert dagelijks ongeveer 3 miljoen vaten olie naar Europa, die worden gebruikt door raffinaderijen in onder meer Rotterdam. Bij diesel gaat het om bijna een miljoen vaten per dag. Rusland is ook een belangrijke leverancier van stookolie voor de scheepvaart.
De VNPI zegt dat Nederland dankzij de haven van Rotterdam verhoudingsgewijs makkelijker kan overstappen op olie uit andere delen van de wereld. Volgens de organisatie zou er elders voldoende aanbod moeten vrijvallen, omdat Russische olie bij niet-boycottende landen met een stevige korting wordt aangeboden. Voor raffinaderijen in Oost-Europa zou dat veel problematischer worden omdat zij afhankelijk zijn van olie die komt via pijpleidingen uit Rusland.
Rico Luman, econoom transport en mobiliteit bij ING, zegt dat de dieselprijzen de afgelopen tijd al veel sterker zijn gestegen dan benzine. Mocht Russische olie en diesel inderdaad in de ban worden gedaan kan dat de prijzen verder opstuwen. De markt krijgt te maken met meer handelsbelemmeringen en schepen zullen naar het Midden-Oosten moeten varen voor soortgelijke olie. “Dat heeft in principe een prijsopdrijvend effect.” Luman verwacht dat een boycot geleidelijk zal worden ingevoerd, zodat er tijd is om alternatieven te vinden.
De boycot zou de Russische schatkist moeten raken. Maar energiedeskundige Hans van Cleef van ABN AMRO wijst erop dat als er veel minder olie op de markt komt dat weer de olieprijzen zal stuwen. “Je maakt een toch al krappe markt nog krapper.” Bovendien is het volgens hem maar de vraag in hoeverre landen als Saudi-Arabië bereid zijn om meer te leveren aan Europa. Rusland is namelijk een bondgenoot van de Saudi’s in de olie-alliantie OPEC+. Mogelijk is Riyad erg voorzichtig met het vergroten van olieleveringen aan Europa om zo Moskou niet voor het hoofd te stoten.