Niet iedereen heeft het gevoel dat de Oekraïense vluchtelingen die in Nederland werk gevonden hebben, allemaal goed worden behandeld of betaald. Toch heeft de Nederlandse Arbeidsinspectie maar heel weinig meldingen binnengekregen over mogelijke misstanden. Er zijn ook nog geen signalen dat er daadwerkelijk sprake is van arbeidsuitbuiting.
Inmiddels zijn er zeker 2660 Oekraïense vluchtelingen aan de slag in Nederland, onder meer bij boerenbedrijven waar er bijvoorbeeld voor het aspergesteken in deze tijd van jaar veel vraag is naar extra arbeidskrachten. Volgens Carola Schouten, de minister voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen, zijn daarbij al “enkele meldingen” van arbeidsuitbuiting bekend, liet ze donderdag weten aan de Tweede Kamer.
Een woordvoerder van de Arbeidsinspectie nuanceert het geschetste beeld enigszins. Als er meldingen binnenkomen staat daarin vaak het woord arbeidsuitbuiting, maar gaat de melding eigenlijk over onderbetaling of de lengte van de werktijden. Dat is volgens hem iets anders. Van echte arbeidsuitbuiting is sprake als een werkgever bijvoorbeeld je paspoort inneemt, je geen contant geld laat hebben en je niet van het terrein af mag.
De meest recente cijfers gaan tot vorige week. De inspectie had toen acht meldingen binnen over mogelijke misstanden. Die berichten gingen ook niet over echte arbeidsuitbuiting in strafrechtelijke zin. Meldingen komen bijvoorbeeld van omwonende burgers of andere bedrijven, die het idee hebben dat een bepaald bedrijf zich niet aan de regels houdt.
Wat ook voorkomt is dat mensen denken dat Oekraïners die bij een bedrijf werken, daar eigenlijk ook al voor de Russische invasie illegaal aan de slag waren. Oekraïners die de oorlog in hun land zijn ontvlucht mogen in Nederland aan het werk zonder tewerkstellingsvergunning, maar eerder was dat nog niet zo.
De inspectie heeft vooralsnog niet geconstateerd dat er zaken niet goed gaan. Maar de woordvoerder wijst erop dat het bij de meeste meldingen doorgaans even duurt voor de inspectie conclusies kan trekken. Er moeten dan ook loonstrookjes opgevraagd worden en er moet met de werknemers zelf en de werkgever worden gesproken.
Boeren- en tuindersorganisatie LTO Nederland heeft de indruk dat het goed gaat met de inzet van vluchtelingen in de sector. De organisatie maakt zich er hard voor dat alles netjes gebeurt. De Oekraïners die werk hebben gevonden zouden het ook fijn vinden om weer aan de slag te zijn. Verder heeft LTO gehoord dat er ook al weer werkende vluchtelingen zijn die zouden denken aan een terugkeer naar hun thuisland.